`Apostołowie i efeby` - kopia fragmentu fresku `Wniebowzięcie Dziew...

Iluzjonistyczny charakter tej pracy nawiązuje do źródła inspiracji, którą dla malarza stał się fresk Wniebowzięcie Dziewicy pędzla Antonia Allegriego Correggia (datowany 1522-1530) znajdujący się w ośmiobocznej kopule katedry w Parmie (a ściślej jego fragment zatytułowany Apostołowie i aniołowie). U podstawy kopuły artysta namalował fikcyjny parapet przebity prawdziwymi okrągłymi oknami. Przed nim ukazani są Apostołowie w rozmaitych, dość dramatycznych pozach, obrazujących gwałtowność ich reakcji na dokonujący się cud. Połączenie technicznej wirtuozerii, dynamicznego ruchu i pewnej żartobliwości przedstawienia przesądziło o znaczeniu dzieł Correggia dla kolejnych pokoleń artystów. Powierzchnia architektoniczna jest traktowana jest jako jednolite podobrazie o ogromnych proporcjach i otwierana za pomocą iluzji malarskiej zapośredniczonej w śmiałych skrótach malarskich w taki sposób, że kopuła kościoła staje się sklepieniem nieba. Dekoracja kopuły katedry oraz kopuły kościoła San Giovanni w Parmie nalezą do najsłynniejszych zespołów fresków Correggia – były częstokroć kopiowane (np. XIX-wieczne kopie temperowe w V&A Museum). Wniebowzięcie Correggio ostatecznie posłużyło jako katalizator i inspiracja dla dramatycznie iluzjonistycznych malowideł sufitowych di sotto in su XVII-wiecznego baroku.

Na obrazie wilanowskim, będącym kopią wycinka dekoracji kopuły, w myśl barokowej zasady „horror vacui” ramy kompozycji bez reszty wypełniają sylwetki ludzi w rozwianych szatach, niekiedy półnagich. Dwaj brodaci starcy na przedzie, odziani w antykizowane czerwone i szare powłóczyste szaty to apostołowie. Pomiędzy nimi widnieje płonie znicz, od którego próbuje zapalić gałązkę jeden z pięciu aniołków tłoczących się na balustradzie.

Twórca tego obrazu dużą wagę przyłożył do perfekcji rysunku, który wypełnił plamą barwną. Tym samym światłocień budujący przestrzeń sceny spłaszczony został poprzez dominację wszechobecnego konturu.

Obraz pochodzi z kolekcji Stanisława Kostki Potockiego, został nabyty przed 1798 r.

Dominika Walawender-Musz