Kamizelka ratunkowa

Kamizelki ratunkowe stanowią środek bezpieczeństwa indywidulanego dla załóg i pasażerów statków, zarówno wodnych jak i powietrznych poruszających się nad morzami. Znane są już od początku XIX wieku, choć różnego rodzaju proste zabezpieczenia z nadmuchiwanych skór i zwierzęcych pęcherzy, zatkanych tykw lub prostych bloków drewna, czy korka, które wspomagały przeprawę przez rwące rzeki oraz unoszenie się w toni wodnej, używane były dużo wcześniej.

Jednak pierwsza nowoczesna kamizelka ratunkowa została zaprojektowana i wykonana w 1854 roku przez kapitana Johna Rossa Warda (1813–1890) z Royal National Lifeboat Institution (NRLI). Wykonana była z powiązanych ze sobą podłużnych kawałków korka, które uformowane były w dwa pasy: jeden w okolicach talii, a drugi pod ramionami – z dłuższymi korkowymi elementami na klatce piersiowej. Taka konstrukcja umożliwiała swobodne dopasowanie do kształtu ciała i jednocześnie była bardzo elastyczna, co ułatwiało wiosłowanie w łodzi ratunkowej.

Wcześniej kapitan Ward testował w kamizelkach inne materiały, jak włosie końskie i sitowie. Mimo, że były to materiały dosyć lekkie i łatwe w ukształtowaniu, to łatwo nasiąkały wodą, co stwarzało ryzyko utonięcia. Próbom poddano także wkład drewniany z balsy i baobabu, ale okazał się za sztywny i niewygodny w noszeniu. Innym pomysłem było stworzenie hermetycznych kieszeni wypełnionych powietrzem z przodu i z tyłu, jednak ten pomysł także nie zdał egzaminu, gdyż takie pływaki były podatne na przebicie i utratę pławności. Początkowo szyto dwa rodzaje kamizelek korkowych: dla załogi i poszkodowanych. Te pierwsze były dopasowane do ciała i noszone cały czas w czasie akcji. Te drugie były większe, o luźnym kroju, umożliwiającym założenie w wodzie na głowę i ramiona, by bezpiecznie doholować poszkodowanego do jednostki ratowniczej.

Na początku XX wieku zastąpiono kamizelki korkowe wykonanymi z kapoku – organicznych włókien pochodzących z drzewa kapokowego rosnącego w lasach tropikalnych. Doskonałe właściwości tych włókien sprawiają, że wykonana z nich otulina bardzo dobrze reguluje utrzymanie właściwej temperatury ciała a wyporność kamizelki z kapoku jest trzy razy większa od korkowej. Kapok bowiem zbudowany jest z włosowatych mieszków zawierających naturalne oleje, które nie wchłaniają wody a zawarte w nich powietrze zapewnia wyporność. Ten typ był stosowany do późnych lat 60. XX wieku, jednak w kolejnej dekadzie wyparły go nowe kamizelki Beaufort wypełnione pianką syntetyczną. Dzięki dużej wyporności stało się możliwe utrzymanie nad powierzchnią wody zarówno osoby bezpośrednio noszącej jak i poszkodowanego. Dodatkowo nowy typ kołnierza i kroju pływaków sprawiał, że marynarz lub poszkodowany zawsze unosił się głową do góry, co zapobiegało przypadkowemu utonięciu. Wprowadzono także ujednoliconą jaskrawopomarańczową kolorystykę dla szybszej identyfikacji w morzu i umieszczono na pływaku zestaw ratunkowy, złożony z latarki, pętli ratunkowej, liny pomocniczej i liny bezpieczeństwa. Obecnie stosowane są również kamizelki automatycznie nadmuchiwane po zetknięciu z wodą, wyposażone w GPS, sygnalizatory i światła aktywowane wodą. Dalszym krokiem w rozwoju technologii jest wyposażenie w czujniki monitorujące status noszącego. Ten typ kamizelki jest stosowany przez rybaków, marynarzy i inne osoby pracujące na pełnym morzu, narażonych na szczególnie trudne warunki.

Prezentowana kamizelka pochodzi z końca XIX wieku a wkład został wykonany z trawy morskiej charakteryzującej się dużą odpornością na wodę i elastycznością.

Leszek Kocela