Franciszek Salezy Potocki

Franciszek Salezy Potocki (1700-1772) był synem Józefa, strażnika wielkiego koronnego i Teofili z Cetnarów, założycielem tulczyńskiej gałęzi Potockich w linii hetmańskiej. Był wojewodą kijowskim, jednym z najbogatszych magnatów w Polsce. Marmurowe popiersie Franciszka Salezego Potockiego wykonane zostało około 1782r. w Rzymie przez wybitnego rzeźbiarza Christophera Hewetsona (ok. 1736 – 1798), zaliczanego do kręgu artystycznego Antonia Canovy, najsłynniejszego rzeźbiarza włoskiego okresu neoklasycyzmu. Popiersie przedstawia starszego mężczyznę z wygoloną głową, z kilkoma tylko puklami na jej czubku. W jego owalnej twarzy odznacza się wydatny, gruby nos. Oczy są małe, głęboko osadzone, brwi krzaczaste. Bujne, podkręcone wąsy ułożone są wzdłuż rozchylonych ust. Potocki ukazany jest w zbroi, z orderami: Orła Białego i św. Andrzeja. Popiersie zostało zamówione u Hewetsona zapewne przez syna Potockiego – Stanisława Szczęsnego Potockiego, w latach 1781-1782 przebywającego z żoną Józefiną Amalią z Mniszchów we Włoszech, m.in. w Rzymie. Hewetson oparł się na miedziorycie wykonanym w 1782r. prze Domenica Cunego według portretu Franciszka Salezego Potockiego namalowanego przez Marcelego Bacciarelliego około 1766 r. Rzeźba trafiła do zamku w Łańcucie w 1923 r. Otrzymał ją Alfred Potocki w spadku po swym dalekim krewnym Mikołaju Potockim zmarłym w 1921 r. w Paryżu, prawnuku Franciszka Salezego Potockiego.

Barbara Trojnar