Pejzaż

Pejzaż Kietlicza-Rayskiego był związany z typową estetyką przełomu wieków. Artysta, wywodzący się z tradycji ziemiańskiej, nie szukał nowych stylistyk charakterystycznych dla eksperymentów awangardowych XX wieku. Kierował się jasnym przekonaniem dotyczącym twórczości artystycznej, że sztuka powinna być zrozumiała i przyjemna dla odbiorcy, a zarazem stanowić wyraz ciągłości tradycji.

Artysta, wychowany w tradycji kościuszkowskiej i przywiązaniu do rodzimego kieleckiego krajobrazu, w dojrzałym życiu związał się z Lublinem, gdzie był ważnym animatorem życia artystycznego, teatralnego, wreszcie dokumentalistą starej miejskiej zabudowy. Teki lubelskie stały się ważnym świadectwem wedut i życia obywateli miasta w pierwszej ćwierci XX wieku. Charakterystycznym tematem dla twórczości artysty stał się również pejzaż, tworzący nastrojowy, często nostalgiczny wyraz stosunku twórcy do natury.

Malowany w brązach z niewielką sadzawką na pierwszym planie krajobraz ze zbiorów Muzeum Narodowego w Lublinie wpisuje się w ten ważny nurt malarstwa Kietlicza. Gęsto wypełniony drzewami i ciężkimi, obłymi masami brunatnych chmur nawiązuje do nastrojowych XIX-wiecznych obrazów wywodzących się z tradycji romantycznej i kontynuowanej w szkole monachijskiej stimmungów. Rayski nadał swojemu wyobrażeniu syntetyczny, zwięzły wyraz, posługując się łagodnym, giętkim konturem, wypełnionym jednolitą kolorystyką, dając świadectwo zainteresowania symbolicznie traktowanemu krajobrazowi nabistów, Ślewińskiego i bezpośredniego nauczyciela Kietlicza – Leona Wyczółkowskiego. Te inspiracje kształtują rodzimy krajobraz podkieleckiej bądź podlubelskiej wsi jako paradygmat przywiązania do natury i ziemi.