Ciosła

Ciosła została odkryta w bliżej nieznanych okolicznościach w miejscowości Widuchowa (niem. Fiddichow), pow. gryfiński i przekazana do zbiorów działającego w latach 1927–1945 Pomorskiego Muzeum Krajowego w Szczecinie (Pommersches Landesmuseum in Stettin). Narzędzie to zostało wykute z kęsa żelaza przez wyspecjalizowanego rzemieślnika – kowala. Pierwszy z etapów złożonego procesu metalurgicznego polegał na pozyskaniu odpowiedniego surowca. We wczesnym średniowieczu żelazo uzyskiwano z rudy darniowej. Wytwórcy zwani rudnikami w odpowiednio przygotowanych piecach – dymarkach wypalali rudę, uzyskując żelazo przeznaczone do dalszej obróbki w kuźniach, gdzie kowale wytwarzali narzędzia i broń, a także ozdoby. Do częstych praktyk kowalskich należało uszlachetnianie surowca poprzez tzw. hartowanie, które polegało na rozgrzewaniu metalu do czerwoności, a następnie szybkim schładzaniu w zimnej wodzie. Żelazo hartowane stawało się twardsze i odporniejsze na uszkodzenia. Do bardziej skomplikowanych czynności należało zgrzewanie dwóch kawałków żelaza, a niekiedy żelaza i stali. Często wzbogacano żelazo poprzez jego nawęglanie. Wykuta z żelaza ciosła z Widuchowej jest narzędziem niewielkich rozmiarów, z okrągłą tulejką do osadzania na drewnianym trzonku. Po obu stronach ostrza widoczne są ślady skuwania z co najmniej dwóch kęsów surowca. Ciosła służyła do obróbki drewna w ciesielstwie, bednarstwie, kołodziejstwie, szkutnictwie.

Grzegorz Durdyń