Kufel

Kufel cylindryczny z pokrywą i wolutowo uformowanym uchwytem. Podstawę i pokrywę obiega ukwiecone listowie akantu. Na korpusie trybowane wyobrażenia personifikacji cnót: Wierności, Nadziei i Miłości, rozdzielone drzewami. Na pokrywie pełnoplastyczna figurka łabędzia i grawerowane inicjały właścicielskie „GV”. Na spodzie napis w języku angielskim, wygrawerowany w trzech wierszach: „Gertrude Vanderbilt/ from her Cousin Edith Shepard/ August 25th 1896”. Na korpusie i pokrywie bite znaki złotnicze.

Repertuar motywów zdobniczych na naczyniu wskazuje na okoliczności jego powstania. Możliwe, że już w chwili zamawiania w warsztacie złotniczym w końcu XVII wieku, kufel był przeznaczony jako prezent ślubny dla nieznanej pary nowożeńców. Sugeruje to wybór cnót szczególnie cenionych w kontekście życia rodzinnego: Wierności, Nadziei i Miłości. Także umieszczona na pokrywie figurka łabędzia odwołuje się w warstwie symbolicznej do wierności i trwałości związku. Niewykluczone, choć nie sposób tego potwierdzić, że naczynie było używane w charakterze prezentu ślubnego przez kolejne generacje. Na pewno było takim podarkiem przynajmniej raz — w roku 1896, w Nowym Jorku. Zanim kufel znalazł się za oceanem, należał do osób zamieszkujących okolice Lwowa (lub w samym Lwowie), co potwierdza jeden ze znaków podatkowych z początku XIX wieku.

Inskrypcja na dnie precyzyjnie poświadcza, że srebrne naczynie zostało podarowane przez Edith Shepard Fabbri (1872-1954) jej kuzynce Gertrudzie Vanderbilt (1875-1942), w dniu ślubu z Harrym Paynem Whitneyem. Matki obu kobiet były siostrami, pochodziły z jednej z najbardziej prominentnych rodzin w całych U.S.A. Również małżonkowie należeli do nowojorskiej elity finansowej. Gertruda, wychodząc za mąż miała własny majątek, który zapewniał jej niezależność i pozwalał rozwijać zainteresowania artystyczne i kolekcjonerskie. Zapewne to m.in. z tego względu została obdarowana przedmiotem, który jak wskazuje dedykacja, był przeznaczony wyłącznie dla niej, na pamiątkę i dobrą wróżbę w dniu zawarcia ślubu.

Bartłomiej Butryn