Kufel monetowy

Głównym elementem zdobniczym tego paradnego naczynia są srebrne monety obiegowe. Ten typ dekoracji stosowany był w większości europejskich warsztatów złotniczych na przełomie XVII i XVIII wieku. Tradycja ta przetrwała aż do XX stulecia, ale już na zasadzie czerpania inspiracji formalnych w ramach nurtu historyzmu.

Kufle zdobione monetami wytwarzano we wszystkich wiodących ośrodkach południowego pobrzeża Bałtyku m.in. w Gdańsku i Królewcu. Znane są także nieliczne przykłady podobnych realizacji z mniejszych ośrodków produkcyjnych, np. Kłajpedy.

W odróżnieniu od kufli, których powierzchnia dekorowana była rytą lub trybowaną dekoracją roślinną bądź figuralną, kufle monetowe nie były nośnikiem dodatkowej treści. Dobór monet był, jak się wydaje przypadkowy, zależny jedynie od regionalnej popularności danego rodzaju i typu w obiegu. Ich zestawienia nie tworzą ukrytego kodu czy przekazu, a jedyną dającą się uchwycić zasadą jest umieszczanie awersów numizmatów — czyli wizerunku władcy — po zewnętrznej stronie naczynia, tak by rewersy zawsze były widoczne jedynie od środka. W tym sensie są to przedmioty wyłącznie użytkowe, których dodatkową funkcją była wyłącznie tezauryzacja srebrnego kruszcu.

Wykonanie takiego przedmiotu nie wymagało od złotnika dużego nakładu pracy, nie była tu też konieczna biegłość i precyzja, jak przy formowaniu powierzchni w założony wzór czy scenę. Można zatem przypuszczać, że kufle monetowe były wykonywane przez uczniów — czeladników terminujących w zakładzie mistrza.

Bartłomiej Butryn