Castrum doloris... Caroli Gustavi

Choć Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie nie posiada kompletnego wydania dzieła Samuela Pufendorfa, „De rebus a Carolo Gustavo Sveciae rege gestis”, (Norymberga 1696), w kolekcji grafik znajduje się kilkanaście odbitek, które z niego pochodzą (por. np. noty obiektów nr Wil.5797, Wil.5845, Wil.5846 i Wil.5847 czy Wil.5331). Znajdują się wśród nich trzy obiekty, które bezpośrednio odnoszą się do postaci króla szwedzkiego, Karola Gustawa (lata panowania 1654-1660), niesławnego w polskiej historii protagonisty wojny lat 1655-1660, znanej jako potop szwedzki. Dwie z nich dotyczą uroczystych egzekwii króla; jedna stanowi gloryfikacyjne wyobrażenie króla ukazanego poprzez portret w kamiennym popiersiu (Wil.5531), druga, składająca się z kilku połączonych ze sobą odbitek, reprezentuje uroczysty kondukt pogrzebowy na pożegnanie króla szwedzkiego, który kroczy ulicami Sztokholmu (Wil.6121). Trzecia, która jest przedmiotem opisu, oddaje wygląd wzniesionego w kaplicy zamku królewskiego w Sztokholmie Castrum Doloris – zamku boleści, monumentalnej struktury zbudowanej na uroczystości pogrzebowe. W wysokim wnętrzu, po środku, ustawiony został architektoniczny katafalk, o formach rozbudowanego baldachimu. Spod gzymsu spuszczone są poły paludamentu. Na środku, na wzniesieniu, umieszczono spowitą ciemną tkaniną trumnę, której strzegą figury spoczywających lwów w koronach. Z obu stron katafalku stoją wysokie kandelabry oraz obeliski. Scena ujęta z obu stron paludamentem, trzymanym prze alegoryczne postaci kobiece. Po środku, u góry, umieszczono kartusz z inskrypcją: Castrum doloris in funere Sereniss: ac Potentiss: Principis ac Du: Dn: CAROLI GUSTAVI, Svecorum, Gothorum, Vandalorumq: Regis Augustissimi in Templo Arcis Holmensis adornatum Devotissimus iuxta ac moestissimus delineavit E I Dahlberg Pro Tribun. Po obu stronacha katafalku, a także przed nim, zgromadzili się licznie żegnający króla żałobnicy. Ciekawe, że wśród nich, od frontu, uwiecznione zostały również dwa czuwające przed Castrum Doloris psy – może były to królewskie pupile, które również żegnają się ze swoim Panem? Rycina jest podpisana na odbitce; autorem rysunku był Erik J. Dahlbergh (1625-1703), rytownikiem – Jean Lepautre (1618-1682).

Karol Gustaw, król Szwecji, Samuel Pufendorf, rycina, rysunek, pogrzeb, uroczystość, Castrum Doloris, katafalk