Naszyjnik koronowaty typu I (Kostrzewski)

Naszyjnik z brązu, tzw. koronowaty, zachowany jest w całości z niewielkimi uszkodzeniami. Swoją nazwę zawdzięcza charakterystycznemu zdobieniu zewnętrznej strony w postaci wyraźnego karbowania. W przypadku prezentowanego okazu karby rozmieszczone są regularnie co 0,4 cm. Naszyjniki te są wewnętrznie zróżnicowaną grupą ozdób z IV–I stulecia p.n.e., typową dla społeczności kultury jastorfskiej, której nazwa pochodzi od stanowiska archeologicznego w miejscowości Jastorf w Dolnej Saksonii. Najwcześniejsze naszyjniki koronowate znane są z rodzimych obszarów tej kultury – z Półwyspu Jutlandzkiego i północnych Niemiec. Na Pomorzu nie występują licznie, ale znane są ich lokalne odmiany. Miejsca znalezienia naszyjników koronowatych układają się na mapie Europy w wąski pas przebiegający od Półwyspu Jutlandzkiego, przez obszar Polski i Ukrainy aż po Bałkany. Archeolodzy od dawna zwracali uwagę, że taki sam przebieg miała znana ze źródeł pisanych trasa migracji germańskich plemion Skirów i Bastarnów. Zbieżność ta jest również jednym z argumentów, aby społeczności kultury jastorfskiej identyfikować z plemionami pragermańskimi. Prezentowany naszyjnik znaleziono przed 1914 rokiem w trakcie wykopywania torfu w okolicach Rydzewa, pow. drawski. Nie zachowały się bliższe informacje na temat kontekstu odkrycia. Nie wiadomo zatem, czy był to depozyt intencjonalnie złożony w środowisku wodnym, tzw. ofiara akwatyczna, czy element wyposażenia zniszczonego grobu. Pierwotnie naszyjnik znajdował się w prywatnej kolekcji Horsta Schmucka, nauczyciela z Rydzewa, który był lokalnym kolekcjonerem i archeologiem-amatorem. W 1930 roku odsprzedał naszyjnik muzeum szczecińskiemu za kwotę 25 marek.

Bartłomiej Rogalski