Lubomirski Jakub Aleksander (1695-1772) - portret

Jakub Aleksander Lubomirski (1695-1772) był synem księcia Hieronima Augustyna Lubomirskiego (ok. 1647-1706), hetmana wielkiego koronnego i Konstancji Bokumówny (zm. 1709), od 1704 r. wziętym jako zakładnik przez Sasów i od tamtej pory wychowywanym na dworze królewskim w Dreźnie. W 1721 r. został mianowany kuchmistrzem wielkim koronnym, siedem lat później otrzymał od Augusta II Wettina (1670-1733) miecznikostwo koronne, które dzierżył przez następnych dwadzieścia lat (do 1748).

Na portrecie ze zbiorów wilanowskich książę, ujęty całopostaciowo (zwrot postaci 3/4 w prawo; głowa 3/4 w lewo), stoi na otwartej przestrzeni, prawdopodobnie pola bitewnego, na tle pociemniałego, chmurnego nieba. Na głowie nosi pudrowaną perukę z harcapem, czyli warkoczem (niekiedy węzłem), która w drugiej połowie XVIII w. w niektórych armiach europejskich przyjęła się jako obowiązkowe ufryzowanie, stanowiące dodatkową ochronę szyi żołnierza przed uderzeniem. Odziany jest w pełną, ciemną, połyskującą zbroję, sięgającą do kolan, z przewieszoną przez piersi wstęgą Orderu Orła Białego. Przez lewe ramię Lubomirski zarzucił ciemnoszafirowy płaszcz, podbity futrem gronostajowym, sięgający do ziemi. Wokół szyi portretowany obwiązał biały fular - podług ówcześnie obowiązującej mody dość uniwersalny element męskiego stroju. W lewej ręce magnat trzyma hełm z białym pióropuszem. W prawym dolnym rogu kompozycji malarskiej znajduje się fragment barokowego kartusza (napis umieszczony wewnątrz obramienia widocznie obcięto). Napis na licu obrazu, pociągnięty białą farbą, po lewej stronie u góry, odnosi się do przedstawionego na niniejszym „wilanowskim” obrazie miecznika wielkiego koronnego, Alexandra księcia Lubomirskiego.

Jakub Aleksander Lubomirski (1695-1772), książę, miecznik wielki koronny; Hieronim Augustyn Lubomirski (ok. 1647-1706), książę; Konstancja Bokumówna (Konstancja z Bokumów Lubomirska; zm. 1709); August II Wettin (1670-1733); peruka z harcapem; hełm z białym pióropuszem; Order Orła Białego; zbiory wilanowskie.

Agnieszka Woźniak-Wieczorek