Portret księcia Branima X

Znane od wieku XV malarstwo miniaturowe szczególną popularność zdobyło w Europie w XVI wieku. Niewielkie wizerunki prezentowały zarówno twarze mieszczan, arystokracji, jak i władców. Portrety tych ostatnich umieszczane były w bogatych jubilerskich oprawach i służyły jako podarunki między rodami książęcymi, szczególnie gdy negocjowano możliwość zawarcia małżeństwa. Ozdabiały też różne przedmioty użytkowe jak wieka puszek, czy pionki do warcabów – czego przykładem są woskowe podobizny autorstwa Heinricha Rapuscha (przed 1579–1616) z około 1591 roku, z kolekcji elektora saskiego Christiana I (1615–1691), a przedstawiające między innymi książąt pomorskich Barnima IX (1501–1573) i Jana Fryderyka (1542–1600).

Na prezentowanej miniaturze nieznany autor uwiecznił księcia Barnim X (1549–1603), pochodzącego z linii książąt wołogoskich. Od 1569 roku był panem na Darłowie, a następnie – w 1573 – objął dobra bukowskie i starostwo bytowskie. Po śmierci brata, Jana Fryderyka w 1600 roku został księciem szczecińskim. Władzę w Szczecinie sprawował zaledwie trzy lata.

Portret Barnima został namalowany prawdopodobnie już po jego śmierci, o czym świadczą upamiętniające go napisy wokół rantu i na odwrocie miedzianej blaszki. W XVIII wieku przechowywany był w bibliotece kościoła Mariackiego w Kołobrzegu, następnie w 1879 roku został zakupiony przez Towarzystwo Historii i Starożytności Pomorza (1824–1945) od rady gminy kościelnej kościoła Mariackiego. Przed II wojną światową trafił do zbiorów Muzeum Krajowego w Szczecinie (1927–1945). Po wojnie medalion znalazł się w Muzeum Narodowym w Szczecinie, skąd skradziono go w 1975 roku. Sześć lat później trafił do kolekcji Stiftung Pommern w Kilonii. Fundacja w 1996 przekazała go z powrotem do szczecińskiego muzeum.

Justyna Bądkowska