Bodhisattwa Guanyin

Bodhisattwa Guanyin, której imię w języku chińskim zapisuje się w postaci znaków: 观音, to żeński odpowiednik indyjskiego Awalokiteśwary. W Chinach moment pojawienia się Guanyin zbiega się w czasie z przybyciem nestorian, którzy inkulturując chrześcijaństwo do warunków lokalnych, przeobrazili Guanyin w kobietę na wzór Maryi − powierniczki ludzkich trosk.

Guanyin to ulubiona bogini chińskiego buddyzmu. Jej nazwa dosłownie oznacza tą, która obserwuje dźwięki, czyli wysłuchuje ludzi i wszystkich ich próśb. W Chinach, Korei, Wietnamie i Japonii czczona jako bogini miłosierdzia, litości i płodności. Uważana jest za dawczynię synów. W buddyjskiej ikonografii często przedstawiana z niemowlęciem na rękach − jednak nie jest to jej dziecko, a kobiety bądź pary, którzy oddając jej hołd proszą o potomka, najczęściej syna. W przednowoczesnych Chinach najcenniejszym bowiem skarbem dla rodziców był właśnie syn, który miał kontynuować rodzinną spuściznę. Chińskie kobiety zwracają się do Guanyin również z prośbą o pomyślność w znalezieniu odpowiedniego męża oraz żeby wyżalić się ze swoich smutków i trosk. Nie oznacza to od razu, że są buddystkami, jako że w Chinach panuje dość duży synkretyzm religijny, a dla większości najbardziej wiążąca jest doktryna konfucjańska.

Zaprezentowana figura Guanyin ubrana jest jak członkowie rodziny królewskiej: w ciężką biżuterię, warstwowe, jedwabne szaty i wyszukane nakrycie głowy. W centrum jej diademu znajduje się niebiański Budda Amitabha z Zachodniego Raju. Guanyin siedzi w pozie medytacyjnej i ze współczuciem spogląda w dół. W prawej dłoni trzyma wazę – symbol szczęścia zawierający wodę uśmierzającą cierpienie, uważany za jeden z jej głównych atrybutów. Omawiana figura przed 1945 rokiem była najprawdopodobniej własnością galerii niemieckiej, a po II wojnie światowej trafiła do Muzeum Narodowego w Szczecinie jako pozostałość dawnych kolekcji niemieckich.

Katarzyna Findlik-Gawron