Forma piernikarska dwustronna Katarzynka + Herb Torunia

Pod koniec XVIII wieku w Toruniu zanikają powoli rzemieślnicze warsztaty piernikarskie, w ich miejsce powstają fabryki pierników. W tym czasie coraz popularniejsze stają się formy metalowe, które powoli wypierają formy drewniane. Zmiany te były związane z wprowadzeniem nowych technologii w produkcji.

Największa z toruńskich firm produkujących pierniki słynęła zarówno z jakości swoich wyrobów, jak i wyjątkowych form do kształtowania pierników. W 1926 roku Stanisław Dąbrowski zainwentaryzował w fabryce pierników Gustav Weese w Toruniu 473 formy. Po zakończeniu II wojny światowej do muzeum trafiło 55 klocków piernikarskich z tego zbioru: 54 stuki zostały przekazane w 1945 roku z Sępólna Krajeńskiego, a jedną formę zakupiono w 2003 roku.

Prezentowana forma dwustronna przedstawia sześć krążków (medalionów) „Katarzynkę” i herb Torunia, które były jednymi z najpopularniejszych motywów w Toruniu. Pochodzi z XIX wieku. Forma jest niewielka, ma kształt prostopadłościanu o wymiarach ok. 15,5 cm wysokości, 10 cm szerokości i 4,5 cm grubości. Zapewne powstała w warsztacie toruńskim. Znajdowała się w fabryce pierników Gustava Weese. Jest wykonana z drewna jabłoni o kolorze ciemnobrązowym. Strona formy, na której mamy „Katarzynkę” pokryta jest metalową blaszką, zamocowaną 12 nitami. Blaszka miała za zadanie, wzmocnić formę, dzięki temu mogła służyć dłużej. Strona druga przedstawia mur z otwartą bramą miejską, trzema basztami oraz aniołem, który miał symbolizować opiekę nad miastem – herb Torunia. Na bocznej krótszej krawędzi formy wyryte zostało 17.

Forma mogła służyć do przygotowania tzw. pierników ozdobnych. Ciasto piernikarskie bez spulchniaczy wciskane było w formę, później wypiekano je w piecu. Takie pierniki często służyły do dekoracji domu, można było je również komuś podarować.