Zydel

Zydel, jeden z sześciu „krzeseł wysadzanych kamieniami” (Wil.3904-Wil.3909) zakupionych przez hr. Aleksandra Potockiego we wrześniu 1844 r. w drezdeńskim magazynie handlowym Mejera. Jest to typ mebla o charakterystycznej konstrukcji; z pełnym oparciem pleców, ośmiokątnym siedziskiem wspartym na bocznych deskach zwanych policzkowymi przechodzącymi w pary nóg w Polsce zwany zydlem, we Włoszech scabello. Cała powierzchnia mebla jest bogato dekorowana pełnoplastyczną rzeźbą renesansowych motywów okuciowo-cęgowych barwionych na czarno. Kształty dekoracji podkreśla cienka złocona linia. Głównym elementem dekoracyjnym umieszczonym na oparciu i kartuszach podstawy są karnality w kształcie owalnym o zabarwieniu czerwonym. Zydel, podobnie jak cały komplet, jest kopią scabello wykonanych wg projektu Giovanniego Marii Nosseni w drerezdeńskiej pracowni rzeźbiarskiej i stolarskiej ok. 1580 r. zachowanych w zbiorach Kunstgewerbemuseum Dresden, Schloβ Pilnitz. Mebel wilanowski dość wiernie powtarza formę i motywy dekoracji stołków Nosseniego, wprowadzając odmienność w herbie znajdującym się w zwieńczeniu oparcia; umieszczono tam herb rodziny Potockich Pilawę na odwrocie zostawiając herb „saski”. Na tyle oparcia pleców umieszczono płaskie medaliony bez wizerunków rzymskich cesarzy, jak to jest w meblach z Pilnitz i automatycznie nie uwzględniono napisów na profilowanym gzymsie oparcia oraz podpisów pod medalionami. Dekoracja zydli kamieniami również się różni; w wilanowskich meblach wydrążone gniazda kamieni mają kształty w znacznej większości owalne w odróżnieniu od saskich, w których kwadratowe lub prostokątne kamienie mają oprawy metalowe. Część kamieni i poduszka na siedzisku są rekonstruowane. Zydle Aleksander Potocki przeznaczył do ekspozycji w muzeum wilanowskim.

AK

wilanowska kolekcja, warsztat saski.