Księżyc nad przystankiem w Saga

Ta rycina pochodzi z Tsuki hyakushi (Sto widoków księżyca), zbioru 100 drzeworytów nishiki-e (wielobarwnych) w formacie ōban (ok. 25 x 38 cm) autorstwa Tsukioka Yoshitoshi (1839-1892). Ryciny były publikowane partiami przez Akiyamę Buemona w latach 1885-1892. Przedstawiają księżyc towarzyszący ilustracji japońskich i chińskich anegdot, wydarzeń historycznych i mitologii oraz scen z teatru kabuki i nō, a nawet współczesnego Tokio. Wszystkie drzeworyty z cyklu łączy obecność księżyca na każdej z rycin. Autor mistrzowsko stworzył nastrój przy pomocy księżyca i jego poetyckich czy ekspresyjnych możliwości.

Tsukioka Yoshitoshi był artystą ukiyo-e ze szkoły Utagawy Kuniyoshi (1797-1861), aktywnym od Bakumatsu (ostatnie lata szogunatu) do okresu Meiji. Stworzył szeroką gamę prac, w tym bijin-ga (obrazy pięknych kobiet), fuzoku-ga (obrazy obyczajowe) oraz obrazy postaci historycznych i literackich. Ukończona w roku jego śmierci seria ta jest wysoko ceniona jako arcydzieło ostatnich lat jego życia. To była najbardziej udana i po dziś dzień najsłynniejsza z serii drukowanych Yoshitoshiego. Podobno klienci ustawiali się w kolejce przed świtem, aby kupić każdy nowy drzeworyt cyklu.

W sztuce „Kogo" teatru nō bohaterka Kogo no Tsubone (1159-1180) jest piękną konkubiną cesarza Takakura (1161-1181), a także wirtuozką gry na koto. Jej życiu zagroził Taira no Kiyomori (1118-1181), ponieważ ewentualny syn zachwiałby pozycją klanu Taira. Kogo no Tsubone uciekła do oddalonej chaty w prowincji Saga. Grafika ilustruje chwilę gdy Minamoto no Nakakuni, wysłany przez cesarza na poszukiwania, rozpoznaje styl gry Kogo na koto. Wydobywa swój flet by dołączyć do gry damy.

W prawym dolnym rogu sygnatura autora: Yoshitoshi, pod nią prostokątna cynobrowa pieczęć: Taiso.

Katarzyna Paczuska