Sąd Diany nad nimfą Kallisto (Eucharis)

Tyleż piękna, co nieszczęśliwa Kallisto przedstawiona została kilkukrotnie, ponieważ tragiczną historię mitycznej leśnej nimfy malarz ukazał symultanicznie (w pięciu scenkach zakomponowanych na jednym obrazie). Akcja rozgrywa się od lewej strony do prawej za tło mając prowizorycznie i szkicowo potraktowany pejzaż (po obu stronach zarysy pagórków porośniętych drzewami, tafla wody, w głębi, na horyzoncie zarys gór, nad nimi jasnoniebieskie niebo).

Przejmujące obrazy zaczerpnięte z historii Kallisto poruszały wyobraźnię artystów i na trwałe weszły do kanony tematów sztuki. Kallisto wedle jednych autorów była nimfą leśną, wedle innych córką króla Arkadii Lykaona albo jego syna Nykteusa. Należała do boskiego orszaku Artemidy i razem z towarzyszkami pędziła życie w górach, polując. Jej imię pochodzi od gr. kalliste – „najpiękniejsza”. Zeus, uległszy jej urokowi, podstępnie zbliżył się do niej. Posłużył się fortelem – przyjął postać Artemidy, a gdy Kallisto przytuliła się do towarzyszki wrócił so swego kształtu i nie pozwolił się jej wyrwać. Pewnego razu podczas kąpieli Artemida dostrzegłą brzemienność przyjaciółki. Dziewczynę ukarano – według jednych podań uczyniła to Artemida, według innych Junona. I tak w postaciach dwóch kobiet z lewej strony obrazu, z których jedna w złocistej sukni gładzi po policzku drugą w niebieskiej szacie rozpoznać możemy Zeusa pod postacią Artemidy i Kallisto. Trochę dalej widoczna postać Kallisto uciekającej przed dwiema nimfami. Na pierwszym planie na brzegu jeziora przedstawiono trzy kąpiące się nagie nimfy. Pośrodku kompozycji kobieta w niebieskiej szacie, półobnażona, przytrzymywana przez dwie inne – to Kallisto w momencie ujęcia. Po prawej widoczna Kallisto z leżącym u jej stóp niemowlęciem (syn Arkas, od którego imienia biora nazwę mieszkańcy Arkadii). Przytrzymuje ją za włosy i okłada kijem kobieta w białej sukni (Junona). Za nimi widoczna niedźwiedzica, w którą zostanie zamieniona Kallisto.

Traktowany lokalnie kolor podporządkowany jest rysunkowi, a twardy modelunek światłocieniowy, który nadaje rzeczom bryłowatości opiera się na świetle rozproszonym. Dramatyzm zdarzeń oddany został głównie za pomocą teatralnych gestów 14 uczestniczących w nich kobiet.

Obraz prawdopodobnie nabył Aleksander Potocki lub jego matka Aleksandra z Lubomirskich, żona Stanisława Kostki Potockiego.