Dukat Macieja Korwina

Maciej Korwin był synem Jana Hunyadyego – bohatera walk z Turkami. Jako władca Węgier kontynuował wybijanie złotych dukatów, zwanych również florenami, a na Węgrzech forintami. Do 1470 roku zachowały dotychczasową szatę graficzną z postacią św. Władysława na rewersie. Tak jak jego poprzednicy na tronie węgierskim Maciej na tarczy herbowej awersu umieścił herb Węgier. Obok niego znalazł się krzyż lotaryński symbolizujący Słowację, znaki rodowe Hunyadych – przede wszystkim kruk (łac. corvus – stąd przydomek Macieja) oraz lew. Pierwszy okres rządów Macieja był naznaczony walkami króla z opozycją wewnętrzną. Dopiero po umocnieniu władzy nowy król poświęcił więcej uwagi polityce zagranicznej. Efektem jego działań stało się przyjęcie w 1469 roku korony czeskiej. Co prawda z pomocą katolickiej i ugodowej szlachty husyckiej udało mu się podporządkować jedynie Śląsk i Morawy, Czechy zaś pozostały przy nieuznawanym przez papiestwo Jerzym z Podiebradu, jednak Maciej uważał siebie za jedynego legalnego władcę Czech. W 1470 roku król wprowadził zmiany na wybijanych dukatach. Zachowując na rewersie postać patrona Węgier – św. Władysława, na awersie kazał umieszczać postać Matki Boskiej z Dzieciątkiem, przez co wizerunki na monecie straciły bezpośrednie odniesienia do postaci władcy. Rolę tę pozostawiono jedynie napisowi w otoku. Zmiana przyjęła się na następne lata. Popularność węgierskich dukatów doprowadziła do tego, że były chętnie przyjmowane również w innych krajach. Miało to także wpływ na dzieje polskiej monety. Niedobór kruszcu powodował, że w Polsce brakowało rodzimych środków płatniczych do większych transakcji. Rolę taką pełniły zatem monety obce – początkowo czeskie, później także węgierskie. Od XIV wieku dukaty coraz powszechniej wykorzystywano w Polsce do większych transakcji. W wieku XV ustaliła się wartość dukata na poziomie 30 groszy. Taką samą wartość, to jest 30 groszy, od 1496 roku traktowano jako jednostkę przeliczeniową określaną mianem złotego polskiego. W ten sposób węgierski dukat na krótko stał się odpowiednikiem złotego.

Prezentowana moneta należy do typu wprowadzonego w 1470 roku, o czym świadczy wizerunek Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Została wybita w mennicy w Nagybánya (dziś Baia Mare w Rumunii), co można rozpoznać po literce „n” umieszczonej przy postaci św. Władysława.

Leszek Poniewozik