Sierp

Sierp wykuty z żelaza, z drewnianą rączką zakończoną rzeźbioną głową przodka, został wykonany przez kowala. Dogonowie rozróżniają dyemmena – kowali wywodzących się z kasty (z urodzenia) oraz irin – wywodzących się ze społeczności rolników (z przyuczenia). Obie grupy są tak samo szanowane, mają takie same przywileje i prowadzą podobny styl życia. Kowale zajmują się przede wszystkim produkcją narzędzi – motyk, sierpów, siekier oraz noży. Wykonują również groty włóczni, miecze, dzwonki, ozdoby i brzytwy. Uważani są również za „mistrzów drewna”. Wykonują drzwi, okiennice, drewniane naczynia, rzeźbią figury przedstawiające przodków oraz ozdobne zamki do drzwi. Zamieszkują wydzielone dzielnice, które najczęściej znajdują się na obrzeżach wiosek. Kuźnia znajduje się na zewnątrz domostwa. Jej najważniejszym elementem jest palenisko. Równie ważnymi przedmiotami wyposażenia kuźni są miech, kowadło, obcęgi i młot. Miech ma dwie gliniane komory, które swym wyglądem przypominają garnki przykryte kozią skórą. Kowadło jest blokiem żelaza w kształcie ściętego ostrosłupa. Bywa, że jest nim masywny kamień ułożony na ziemi. Kowadło symbolizuje łono niewiasty. Młot jest symbolem ducha wody. Natomiast obcęgi uważane są za stosunkowo nowy atrybut kowala. Dogonowie wierzą, że przed pojawieniem się obcęgów kowale trzymali rozgrzane żelazo w dłoniach. Na pamiątkę tych czasów podczas pogrzebu kowala ma miejsce symboliczny taniec, który polega na podawaniu z rąk do rąk gorącego kawałka żelaza.

Pod koniec XX wieku dodatkowym źródłem dochodu kowali stało się także rolnictwo. Na terenach turystycznych kowale trudnią się również wyrobem pamiątek.

Katarzyna Findlik-Gawron