Przed karczmą

Niewiele wiemy o autorze obrazu. Hendrick de Meijer urodził się w Rotterdamie, wiązany jest z kręgiem Alberta Cuypa. Znany jest z sygnowanych i datowanych dzieł, archiwa Rotterdamu wymieniają go od 1640 do 1689 r. Na obrazie wilanowskim sygnatura umieszona u dołu z lewej, na studni „CHD Meyer”; nabyty został przed połową XIX w. jako ciekawe uzupełnienie kolekcji malarstwa holenderskiego Aleksandry i Augusta Potockich.

Rozbudowana wizualnie i narracyjnie scena ukazuje towarzystwo zgromadzone przed stojącą w ciągu zabudowań karczmą, spędzające czas na codziennych zajęciach i pogawędkach. Wygląd budynku jest nader typowy, ze stromym krytym strzechą dachem i solidnym murowanym kominem. Przybytki te, poza pełnieniem właściwych sobie funkcji użytkowych, częstokroć stawały się centrami okolicznego życia towarzyskiego i są motywem rozpowszechnionym w malarstwie holenderskim XVII w.

Także i tutaj tętni życie. Pośrodku stoi biały koń przy żłobie, zwrócony bokiem w lewo. Za nim ledwie widoczny mężczyzna w błękitnej czapce, trzymający wielki kosz. Dalej widoczny wóz, na którym siedzi kobieta w czerwonej, mocno wydekoltowanej sukni, wykończonej białą materią. Zaprzęgnięty do wozu koń posila się przy żłobie. Wokół trzy osoby; mężczyzna unoszący w ręku szklany kielich, przy nim siedząca kobieta w białym czepku i ciemnym stroju, tyłem mężczyzna z założonymi do tyłu rękoma, w wielkim kapeluszu. W głębi brodaty mężczyzna zagaduje do kobiety czerpiącej wodę ze studni z żurawiem. Przed wejściem do karczmy grupka zajętych rozmową mężczyzn. Bliżej, pod oknem, mężczyzna pomaga pić z dzbana siedzącej na ziemi starej kobiecie w długiej spódnicy. Na pierwszym planie z prawej, obok drewnianej żerdzi, widoczny nieco od tyłu rozciągnięty leniwie w półleżącej pozie pastuch, zapewne pogrążony w drzemce. Tu i ówdzie drobne sprzęty gospodarcze, pośród nich zwierzęta domowe. W tle z lewej wysokie drzewo liściaste, w głębi z prawej widok rozległej równiny pod błękitnym niebem z szarawo-żółtawymi chmurami. W kolorycie obrazu przewaga ciepłych tonów brunatnych, z białą dominantą sylwetki konia.

Dominika Walawender-Musz