Zaświadczenie o zatrudnieniu (ausweis) Jakóba Sobla | Ausweis für Arbeitsjuden

Oprócz opasek na ramię, Żydom pracującym na rzecz Wehrmachtu wystawiano także tymczasowe dokumenty tożsamości. Dokumenty te zawierały zdjęcie oraz numer identyfikacyjny pracownika przymusowego, odpowiadający temu, który znajdował się na jego opasce.

Prezentowany dokument tożsamości jest papierowy i składany na trzy część. Na okładce widnieją podstawowe dane pracownika (imię, nazwisko, data urodzenia i miejsce zamieszkania) oraz jego zdjęcie. Po rozłożeniu ukazuje się tabela, w której kolejnych rubrykach wpisano miejsce zatrudnienia, dzień rozpoczęcia oraz rodzaj wykonywanej pracy. Wszystkie informacje są w języku niemieckim. W przypadku Jakuba Sobla w rubryce określając miejsce zatrudnienia wpisano „Heeresbaracken werke, Stryj Abt.[eilung] II” (niem. Koszary wojskowe, Stryj, Oddział II). W kolejnej rubryce wpisano dzień rozpoczęcia pracy – 30.09.1941. Napis widoczny w rubryce dotyczącej rodzaju wykonywanej pracy (niem. Art der Beschäftigung) jest nieczytelny. Na dokumencie znajdują się także pieczątki Wydziału Pracy w Drohobyczu (niem. Arbeitsamt Drohobycz) oraz Komendanta Policji Bezpieczeństwa w Drohobyczu (niem. Der Kommandeur Sicherheitspolizei der Aussendistrille Drohobycz im Auftrage). Nie wiemy kiedy Jakub przestał stawiać się w pracy przymusowej. Na pewno przed utworzeniem getta w Stryju (1 grudnia 1942), co dało mu czas na ukrycie siebie i rodziny. 

Felicja Shop, córka Jakuba i Edy Soblów, wspomina, że zanim cała rodzina trafiła do wspólnej kryjówki babcia (matka Edy) przebywała w getcie. Jakub postanowił, że wyprowadzi stamtąd teściową i ukryje ją razem z resztą rodziny. Opowieść rodzinna głosi, że wkradł się na teren getta przeskakując otaczające je ogrodzenie i po prostu wyprowadził kobietę opłotkami. Działo się to na samym początku działania getta, w momencie, kiedy mogły jeszcze istnieć luki w jego zabezpieczeniu.(Więcej o społeczności Żydowskiej Stryja).

Marta Frączkiewicz