Vrbs Varsavia(...) d.30.Aug.Ano 1655 occupabatur

Jest to plan Warszawy, który dokumentuje panoramę miasta oraz jego najbliższych okolic w dobie potopu szwedzkiego. Samo miasto ukazane zostało w obwarowaniach od góry, nieco inna perspektywa widoku objęła to, co wokół. W pierwszym planie artysta rysownik uwiecznił gromadzące się szwedzkie wojska, pośród których rozpoznać można ich króla, siedzącego na koniu Karola Gustawa, który w otoczeniu wyższych oficerów przyjmuje kapitulację z rąk przedstawicieli miasta. W drugim planie widzimy zwarte szyki (w grupach) piechoty szwedzkiej, obecność tak licznego wojska ma podkreślić potęgę sił najeźdźcy z północy. Poza miastem, widać wijący się nurt Wisły, po której płyną statki. Widok ujęty został w ozdobną ramę, uwieńczoną kartuszem z trzema herbami (po środku z trzema koronami, po lewej z lwem ukazanym z boku, po prawej, z łabędziem). Pod centralnym herbem napis: Urbs Warsavia sedes Regnum Poloniae ordinaria eo statu repraesentata… (widok miasta Warszawy, zwyczajowej siedziby Królów Polskich).

U dołu, w niewielkiej, dekoracyjnej ramce, uwzględniony został opis-legenda, pod kolejnymi cyframi, odpowiadającymi zaznaczonym na planie miejscom. I tak, dzięki legendzie, odnajdujemy, m.in. warszawie:1. Rynek, 2. Kurię, 3. Kościół św. Jana, 4. Zamek Królewski, 5. Plac Zamkowy, 6. Kolumnę Zygmunta, i in.

Prezentowany plan Warszawy pochodzi z publikacji Samuela Pufendorfa pt. De rebus a Carolo Gustavo… gestis commentatoriorum libri septem, (wyd. w Norymberdze 1696 r.), dokumentującej wojenne dokonania króla Szwecji. Publikacja zawiera obszerną ilość rycin na podstawie rysunków obecnego w Polsce w czasie potopu Erika Jönsona Dahlbergha (1625-1703), pełniącego funkcję generalnego kwatermistrza wojsk szwedzkich. Wykonane przez niego rysunki ukazujące sceny walk, plany i widoki miast, choć realizowane na potrzeby wrogiej armii, stanowią dziś nieocenione źródło informacji na temat XVII-wiecznej Polski.

W zbiorach Muzeum znajduje się jeszcze kilka odbitek pochodzących ze wspomnianej publikacji, w tym trzy, które dotyczą bezpośrednio stolicy królestwa polskiego; jest to trzyczęściowa reprezentacja przebiegu bitwy pod Warszawą, która rozegrała się w dniach 28-30 lipca 1655 roku (Wil.5845-Wil.5847).

potop szwedzki, Karol Gustaw, Warszawa, Wisła, wojsko, rysunek, dokumentacja, kwatermistrz, wojska szwedzkie