Kompletna maska kanaga

Maska u ludu Dogon to nie tylko drewniany lub pleciony element w zależności od budowy maski zakładany na twarz czy głowę, to cała postać ubrana w kompletny strój i trzymająca w rękach odpowiednie rekwizyty taneczne. Maska kanaga składa się z części drewnianej nakładanej na twarz, oraz plecionej osłony karku, która ukrywa sznury i wąskie pasy tkanin, czyli całą konstrukcję służącą do przymocowania maski na głowie. Osłona, oprócz zastosowania praktycznego ma też charakter niezwykłej ozdoby. Dzięki luźnym frędzlom włókien przymocowanym do jej górnej krawędzi, przylegającym bezpośrednio do drewnianej maski, tworzy rodzaj grzywy, która nieustannie porusza się, czule reagując na każdy najdrobniejszy rusz tancerza. Kolejne elementy maski to pleciony ażurowy napierśnik, ozdobiony muszlami kauri i szklanymi paciorkami, okrywający jedynie piersi, czarna pleciona spódniczka z długimi skręconymi włóknami oraz dwie kolejne spódniczki, krótsze, wykonane z prostych włókien żółtych i czerwonych. Całą maskę uzupełniają bransolety z prostych, także czerwonych i żółtych włókien, które przywiązane są do ramion i nadgarstków tancerza. Ważnym elementem kanagi są również bawełniane spodnie, ręcznie tkane, barwione indygo na kolor ciemnoniebieski – niestety w omawianym zestawie brak tej części. Tańczące maski trzymają w rękach oganiaczki, którymi wymachują w rytm muzyki.

Symbolika maski kanaga jest bardzo złożona. Według niektórych Dogonów wyobraża drapieżnego ptaka z rozpostartymi skrzydłami, dla innych jest symbolem człowieka. Starzy Dogonowie widzą w niej z kolei przedstawienie boga Ammy oraz wszechświata, który stworzył.

Ewa Prądzyńska