Śpiący Hermafrodyta

Hermafrodyta to postać w mitologii greckiej, syn Afrodyty i Hermesa. Był to piękny młodzieniec, w którym zakochała się bez wzajemności nimfa Salmakis. Uprosiła ona bogów, aby połączyli na zawsze ich ciała. W sztuce Hermafrodyta był przedstawiany jako piękny młodzieniec o cechach płci żeńskiej, ale z męskim członkiem. Łańcucki, marmurowy posążek Hermafrodyty jest zmniejszoną kopią rzymskiego, antycznego, marmurowego posągu „Śpiącego Hermafrodyty” (długość 147 cm) z I lub II w. znajdującego się w Luwrze. Jego pierwowzorem była grecka statua z brązu, z II w. p.n.e. przypisywana Poliklesowi. Posąg odkryty został przed 1620 r. w Rzymie w pobliżu Term Dioklecjana w ogrodach Santa Maria Della Vittoria. Należał do kolekcji antyków kardynała Scipione Borghese. Wystawiony w Villa Borghese w Rzymie, był jedną z najbardziej podziwianych tam rzeźb. Dzieło kopiowano w czasach nowożytnych, najczęściej w zredukowanej skali, w marmurze i brązie. Posążek przedstawia leżącą na łożu nagą, smukłą postać Hermafrodyty, z rękoma na poduszce. Ułożenie ciała postaci odsłania jej dwupłciowość: z przodu widoczna jest prawa pierś, z tyłu fallus w stanie erekcji. Rzeźba ustawiona jest na drewnianej, złoconej podstawie w kształcie prostokątnego stoliczka na czterech wygiętych nóżkach. Posążek wykonany został w 4 ćw. XVIII w., jego twórca nie jest znany, był nim zapewne rzeźbiarz włoski. Pochodzi z kolekcji księżnej Izabeli Lubomirskiej (1736-1816), właścicielki łańcuckiego zamku.

Eksponowany jest w łazience w Apartamencie Męskim, na kominku. 

Barbara Trojnar