Wezwanie na sąd ostateczny (Wizja św. Hieronima)

Przedstawiony temat należy do najpopularniejszych w XVII wieku: święty Hieronim ukazany w momencie objawienia mu się anioła dmącego w trąbę Sądu Ostatecznego. Jesteśmy świadkami przełomowego momentu w życiu Hieronima, kiedy to w trakcie jednej ze swych podróży (na przełomie 373 i 374 roku przez Trację i Azję Mniejszą do północnej Syrii) doznał wizji, która zaważyła na jego decyzji o porzuceniu nauk świeckich (w Rzymie studiował gramatykę, retorykę i grekę; w Galii w Trewirze prawdopodobnie teologię) na rzecz teologii i poświęcenia się sprawom boskim.

Oryginalna kompozycja Guercina, pierwowzór obrazu wilanowskiego, przechowywana dziś w Luwrze (ok. 1619-1620, 42 x 48 cm) namalowana została na miedzi – podłożu, z którym malarze często eksperymentowali, chcąc uzyskać niedoścignioną żywość i trwałość kolorów. Uważa się, że obraz został namalowany dla Alessandra Ludovisiego w 1619-1620 r., a następnie nabyty dla Ludwika XIV w 1685 roku.

Artysta zastosował mocne efekty światłocieniowe, co jest charakterystyczne dla wczesnych dzieł Guercina. Ciało świętego oraz postać anioła jaśnieją mocnym blaskiem, podczas gdy pozostałe partie malowidła toną w mroku. Podkreśla to nadprzyrodzoność zdarzenia i pobudza do kontemplowania Bożych tajemnic. Widniejące na odległych horyzoncie prześwity – zorze świtu – wskazują, że i przyroda podporządkowuje się Boskiej mocy. Rodzi się dzień, a wraz z nim, w wymiarze duchowym, rodzi się święty Kościoła.

Prezentowany obraz pochodzi z kolekcji Stanisława Kostki Potockiego, z dużym prawdopodobieństwem łączony jest ze Spisem obrazów Wilanowskich z 1821 r.

Dominika Walawender-Musz