Kószka (ul kopulasty)

Kószki nazywane też bezdenkami to kopulaste ule wykonane techniką spiralną ze słomianych warkoczy. Na Pomorzu pojawiły się wraz z osadnikami niderlandzkimi i długo były w powszechnym użyciu. Choć mogą nieco różnić się pod względem formy, to jednak klasyczny, kształt kószki naśladuje naturalne gniazda pszczele. Rozmiary natomiast mogą wynikać z potrzeb roju lub planów rozwoju pasieki. Charakterystyczną ich cechą jest brak dna, którego substytut stanowi podłoże, na jakim je stawiano.

Słomiane ule zaczęto wytwarzać na przełomie XVII i XVIII w. Wcześniej  bartnicy (poprzednicy pszczelarzy) zakładali w lasach barcie, czyli specjalnie wydrążone w pniach drzew komory dla pszczół. Z czasem zaczęto wycinać fragmenty pni z barciami (tzw. kłody) i stawiać je w pobliżu gospodarstw. W drugiej połowie XIX w. rozpoczęła się epoka współczesnego pszczelarstwa. Pod koniec tego wieku wynaleziono, składający się z dwóch części i wyposażony w ramki na miód, ul warszawski. Tego typu ule używane są do dzisiaj, jednak w pasiekach amatorskich, czy gospodarstwach ekologicznych w dalszym ciągu wykorzystywane są również słomiane kószki. Obecnie nie znajdują one jednak szerokiego zastosowania w hodowli pszczół.

Prezentowana kószka, z przełomu XIX i XX w., o dużych rozmiarach i kształcie zbliżonym do ściętego stożka, jest jednym z kilkunastu obiektów tego typu znajdujących się w zbiorach etnograficznych Muzeum Narodowego w Szczecinie.

Agnieszka Słowińska