Jan III Sobieski (1629-1696) - portret

W 2010 r. Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie zakupiło do swoich zbiorów dwa owalne pendanty, namalowane na deskach dębowych: Portret Jana III i Portret Kara Mustafy Paszy (nr inw. Wil.6026; zob. notę). Wzajemnie się uzupełniające wizerunki przedstawiają potężnych antagonistów z czasów kampanii wiedeńskiej (21 stycznia 1681 – koniec lutego 1684), której strategicznym momentem było oblężenie Wiednia przez armię turecką (17 lipca – 12 września 1683), zakończone dotkliwą klęską wielkiego wezyra Osmańskiego Kara Mustafy Paszy (1634-1683) w efekcie brawurowej odsieczy polsko-austriackiej armii z Janem III (1629-1696), królem Polski z rodu Sobieskich, na czele.

Jan III, ukazany na opisywanym pendancie w ujęciu popiersiowym, ma na głowie ciemnobordowy turban (ozdobiony przypinkami w kształcie broszy, wykonanymi z drogocennych klejnotów oraz piórem), akcentujący wysoki, właściwie najwyższy, status społeczny koronowanej głowy państwa. Pancerz, w który odziany jest monarcha, przypomina o pełnionej przez niego chlubnej randze głównego dowódcy wojsk, w takim samym stopniu, jak o zwycięskiej wyprawie wiedeńskiej 1683 r.

Niniejszy obraz nieznanego osiemnastowiecznego malarza polskiego jest inspirowany mezzotintą wykonaną przez angielskiego rysownika i rytownika Francisa Place’a (1674-1728), czynnego przede wszystkim w Yorku.

Jan III (1629-1696), król Polski; Portret Kara Mustafy Paszy (1634-1683) (nr inw. Wil.6026); Kara Mustafa Pasza (1634-1683), wielki wezyr Osmański; pendanty; kampania wiedeńska (1681-1684); odsiecz wiedeńska (1683); Francis Place (1674-1728), rysownik i rytownik.

Agnieszka Woźniak-Wieczorek