Siekiera krzemienna

Siekiera krzemienna z okolic Starego Chwalimia należy do grupy muzealiów ze zbiorów dawnego szczecińskiego Pommersches Landesmuseum (1927–1945), o których pochodzeniu trudno znaleźć dane w dokumentacji archiwalnej. Zazwyczaj, pomimo zniszczenia inwentarzy, informacje o podobnych odkryciach są zachowane w innego rodzaju dokumentach. Z niewiadomych przyczyn zabytek ten nie został jednak odnotowany w aktach znalezisk archeologicznych. Nie jest również wzmiankowany w publikacjach, w których wymieniano nowe nabytki muzealne. Zabytek ten odnotowano dopiero w sporządzonym po 1947 roku wykazie zawartości skrzyń, do których zapakowano zbiory prahistoryczne pod koniec II wojny światowej. Siekierka krzemienna o sygnaturze P.S. 1511 – zgodnej z zachowaną na prezentowanym egzemplarzu, figuruje tam jako znalezisko bez określonego miejsca odkrycia. Jej identyfikacji dokonano na przełomie lat 50. i 60. XX wieku na podstawie przedwojennego zdjęcia, jako odkrytą w Alt Vilm (aktualnie Stary Chwalim), a nieco później mylnie zainwentaryzowano wraz z inną, bardzo podobną siekierką jako okaz z Rębowa. Można domyślać się, że jest to jedno z licznych wówczas przypadkowych odkryć przedmiotu bez kontekstu, a do zbiorów muzealnych siekierka trafiła około 1932 roku, ponieważ w tym właśnie czasie w szczecińskiej kolekcji znalazły się muzealia o zbliżonych sygnaturach.

Pierwszej publikacji zabytek doczekał się w 1962 roku w opracowaniu prezentującym wyroby z krzemienia pasiastego odkryte na Pomorzu Zachodnim. Jest to jedno z nielicznych narzędzi wykonanych z tego surowca odkrytych w tym regionie. Jego forma i parametry odpowiadają siekierkom wiązanym z kulturą amfor kulistych z młodszego neolitu. Społeczności tej kultury archeologicznej wydobywały krzemień pasiasty metodami górniczymi w rejonie świętokrzyskim, skąd wytwory z tego charakteryzującego się dużymi walorami estetycznymi surowca – głównie siekiery i dłuta – były dystrybuowane na znaczne niekiedy odległości.

Krzysztof Kowalski