![MNS/Szt/1382 ujęcie z przodu; Młody mężczyzna przedstawiony jest w ujęciu od pasa w górę, zwrócony w prawo. Twarz szczupła o prostym nosie, wydatnych kościach policzkowych i pełnych ustach. Niebieskie oczy patrzą przed siebie. Brwi są lekko ściągnięte. Włosy rudawe, sięgają uszu, z krótką falującą grzywką nad czołem. Wąsy ma długie o podkręcanych końcach. Precyzyjnie odmalowana broda jest krótka rozdzielona po środku. Mężczyzna odziany jest w czarną szubę z szerokim futrzanym kołnierzem w kolorze brązu, dekorowaną srebrno-złotym motywem roślinnym. Pod spodem biała koszula z wysokim kołnierzem i małą krezą. Na piersiach widoczny jest przepleciony czterokrotnie złoty łańcuch. Lewa dłoń wsparta jest na rękojeści miecza. Palce zdobią złote pierścienie, większy z nich z osadzonym w oprawie turkusem. Tło jest gładkie w kolorze zielonym o niebieskawym odcieniu. W górnym lewym rogu, żółtą farbą namalowany znak twórcy: uskrzydlony wąż z pierścieniem w pysku i data 1541.](/brepo/panel_repo/2025/02/05/agmy5p/contain-360-1000-max-mns-szt-1382-img0001-p.webp)
Portret księcia Filipa I
portret męski
1541
Muzeum Narodowe w Szczecinie
Jest częścią kolekcji: Wyciski gemm antycznych
Na owalnym, wypukłym wycisku o lekko wklęsłym tle, otoczonym uskokiem przedstawiona jest grupa Laokoona. Wycisk zrobiony na podstawie rzeźby dzieła rodyjskich rzeźbiarzy z pierwszej połowy I w. p.n.e Agesandrosa, Atendora i Polidora. Na postumencie ledwie widoczna sygnatura ΠΑΖΑΛΙΑΣ (PAZZAGLIA). Grupa Laokoona (Gruppo del Laocoonte) starożytna rzeźba, będąca według części badaczy dziełem greckim z okresu hellenistycznego, według innych – rzymską kopią hellenistycznego oryginału. Te wątpliwości nie pozwalają na ustalenie datowania dzieła i rozciąga się między II wiekiem p.n.e. a I wiekiem n.e. Istnieje także hipoteza, uznająca Grupę Laokoona za fałszerstwo autorstwa Michała Anioła. Obecnie rzeźba znajduje się w Muzeach Watykańskich (Museo Pio-Clementino). Grupa Laokoona jest jednym z najsłynniejszych i najbardziej kontrowersyjnych dzieł greckich. Stanowiła wielokrotnie przedmiot studiów i inspiracji twórców, podziwiających jej realizm i ekspresję. Nawiązywali do niej również pisarze i teoretycy, malarze.
Dzieło to przedstawia historię Laokoona i jego synów, zabitych przez węże morskie, opisaną w księdze II Eneidy. Przedstawione w nim zostały trzy akty tragedii. Podczas gdy umieszczony z prawej strony starszy syn, znajdujący się jeszcze w sytuacji dającej szansę ratunku, wyobraża początek akcji, a umieszczony po lewej stronie młodszy zginął już w uściskach węży, w ojcu – figurze środkowej – pokazano energię w obliczu nieuchronnej śmierci, obraz pełen wzniosłości i grozy. Dzieło to, poprzez swój patos, wybujałość form, dynamizm, gwałtowne poruszenie, żywą mimikę i podkreślenie muskulatury ciał, stanowi przykład „barokowych” tendencji, występujących w sztuce hellenistycznej. Wycisk jest identyczny jak opisany w „Dactyliothecae universalis” Philippa Daniela Lipperta.
Gliptyczna kolekcja wilanowskiego zbioru, pierwotnie własność Stanisława Kostki Potockiego, licząca 239 wycisków, podzielona jest na dwie części, oznaczone numerami Wil.3083/1 i Wil.3083/2. Repertuar zawiera różnorodne odciski, w tym portrety, popiersia historyczne, postacie mitologiczne, sceny historyczne i mitologiczne, rzeźby, zwierzęta, wazy oraz maski. Składają się głównie z czerwonej masy, być może laki lub mastyksu, sugerując ich zróżnicowane pochodzenie.
W 1785 roku hrabia Potocki podróżował do Włoch, gdzie zgromadził około dwudziestu gemm antycznych, niektóre z własnych wykopalisk. Kolekcję później wzbogaciły podróże do Londynu, Paryża i Warszawy. Zbiory, przechowywane początkowo w pałacu Potockich w Warszawie, zostały przeniesione do pałacu w Wilanowie, gdzie stały się częścią ekspozycji muzealnej.
Trzy grupy obiektów w kolekcji to odciski gemm antycznych, ich kopie oraz kamienie naśladujące starożytne wzory. Sygnatury mistrzów greckich, takich jak Solon, Sostratos czy Aulus, nadają jej wyjątkowy charakter. Gliptyka, czyli sztuka rzeźbienia w kamieniu, posiada bogatą historię i była używana jako narzędzie dydaktyczne, jak również źródło inspiracji dla artystów.
Kolekcja Potockiego ma wartość zarówno artystyczną, jak i dokumentacyjną, umożliwiając zgłębianie tajników sztuki starożytnej i podziwianie portretów władców, herosów i scen historycznych. To fascynujące okno do przeszłości, stanowiące zarazem piękny zbiór i inspirujące źródło poznania dziejów.
Oryginalną gemmę z daktylioteki Lipperta znajdziesz tutaj: Grupa Laokoona
Ilustracje pochodzą ze zbiorów Rijksmuseum Amsterdam oraz Wikipedii oraz „Segmenta nobilium signorum e statuaru : quæ temporis dentem inuidium euasere Urbis æternæ ruinis erepta, typis æneis ab se commissa perptuæ uenerationis monimentum”, Perrier, François, 1638;
Opracowanie: Ewa Jakubowska-Smagieł, dr Ewa Mostowicz-Kapciak, Martyna Miroszewska (na podstawie materiałów Agaty Małkowskiej)
Autor / wytwórca
Wymiary
wysokość: 2,4 cm, szerokość: 2,0 cm
Technika
wyciskanie
Tworzywo / materiał
masa żywiczna; papier; atrament
Czas powstania / datowanie
Miejsce powstania / znalezienia
Właściciel
Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
Numer identyfikacyjny
Lokalizacja / status
1541
Muzeum Narodowe w Szczecinie
XIX/XX wiek
Muzeum – Zamek w Łańcucie
XX wiek
Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN
odkryj ten TEMAT
Muzeum Narodowe w Lublinie
odkryj tę ŚCIEŻKĘ
Ścieżka edukacyjna