Bogurodzica Hodigitria [Bogurodzica Hodigitria Tychwińska]

Bogurodzica Hodigitria Tychwińska

Początki objawienia wizerunku Hodigitrii Tychwińskiej na ziemiach Rusi sięgają XIV w. Zgodnie z legendą ikona Bogurodzicy zniknęła ze świątyni na Blacherniach w Konstantynopolu przed zdobyciem go przez Turków i w cudowny sposób objawiła się nad jeziorem Ładoga. Ostatecznie obraz znalazł się w 1383 r. w pobliskim Tychwinie. Murowaną świątynię dla ikony ufundował w XVI w. wielki książę moskiewski Wasyl III, a jego syn car Iwan IV Groźny wybudował męski monaster. Cudownemu zniknięciu ikony z Konstantynopola i objawieniu jej w Tychwinie nadano symbolicznego znaczenia tłumacząc utratę chrześcijańskiego Konstantynopola jako Drugiego Rzymu na rzecz Carstwa Moskiewskiego jako Trzeciego Rzymu, będącego kontynuatorem tradycji prawosławia. W latach 1613-1614 po pokonaniu Nowgorodu Wielkiego Szwedzi próbowali zająć Tychwiński Monastyr. Jego skuteczną obronę przypisywano wstawiennictwu obrazu Bogurodzicy. Dlatego w obecności kopii zdjętej z ikony w pobliskim Stołbowie podpisano rozejm ze Szwedami w 1617 r. Umocniło to sławę wizerunku Bogurodzicy Tychwińskiej uważanej za obrończynię północnych rubieży Carstwa Rosyjskiego. Po zajęciu Tychwina przez Niemców w 1941 r. oryginał wywieziono do Pskowa, skąd w 1944 r. wraz z wycofującymi się przez Łotwę oddziałami niemieckimi trafił do Niemiec i znalazł się w amerykańskiej strefie okupacyjnej. Od 1950 r. ikona znajdowała się w soborze Św. Trójcy w Chicago i dopiero po wznowieniu działalności monasteru tychwińskiego w 1995 r. powróciła do Rosji.

Teresa Bagińska-Żurawska https://orcid.org/0000-0002-9243-396