Cukiernica

Pochodząca z pracowni złotniczej Karola Rotkiela cukiernica jest niezwykłym przykładem warsztatu lubelskiego złotnika. Artysta, choć urodził się w Warszawie, umiejętności warsztatowe zdobywał u mistrzów włoskich. Po powrocie do kraju zamieszkał w Lublinie, gdzie 13 lutego 1833 roku został wpisany do księgi obywateli miasta. To właśnie tu, przy ulicy Krakowskie Przedmieście 21, otworzył jedną z najbardziej cenionych XIX-wiecznych pracowni złotniczych w kraju, a sam zyskał sławę i uznanie jako mistrz.

Część dolną cukiernicy tworzy lekko wybrzuszona gładka powierzchnia kończąca się w połowie wysokości przedmiotu wywiniętym kołnierzem, natomiast część górną – szeroki pas ze sztancowanej taśmy. Sztancowanie jest techniką kształtowania metalowych wyrobów artystycznych. W tej metodzie złotnik wykorzystuje punce, czyli stemple, a także płyty służące do wygniatania, zwane matrycami , i do jednorazowego tłoczenia form złożonych. Dzięki temu sposobowi pojedyncze uderzenie stempla lub matrycy jest wystarczające do wytłoczenia skomplikowanego wzoru, który stanowi niewysoki relief o miękkim, ciągłym kształcie, pozbawionym ostrych krawędzi i kątów.

W cukiernicy Rotkiela możemy dostrzec fryz stylizowanych gotyckich trójliści oraz poniżej trzykrotnie powtórzoną scenkę antyczną. Po prawej stronie widzimy siedzącego na głazie pod drzewem amorka grającego na lirze, kobieca postać po lewej również trzyma w dłoniach lirę i przygrywa usytuowanym w centralnym miejscu sceny trzem roztańczonym gracjom. Rzymskie gracje, w Grecji znane jako Charyty, były boginiami wdzięku, piękna i radości. Lubiły zabawy, muzykę i taniec, opiekowały się szczególnie piękną młodzieżą. Uważano je za patronki sztuk pięknych oraz rękodzieła. Ich atrybutami były jabłka, flakony perfum, róże, mirt, czasem polne rośliny: maki lub kłosy zbóż. Gracje były córami Zeusa i okeanidy (nimfy morskiej) Eurynome. Najczęściej są przedstawiane w tańcu, gdy trzymają się za ręce. Aglaja (Promienna) miała symbolizować splendor, Taleja (Kwitnąca) – kwitnące życie, a Eufrozyna (Rozumna) – splendor towarzyski. Dla neoplatonizmu były symbolem potrójnego aspektu miłości, a w średniowieczu identyfikowano je z pięknem, miłosierdziem i miłością. Do dziś tańczące trzy gracje są uosobieniem wdzięku i piękna.