Miseczka czarnofirnisowana

Czarka o ściankach mocno rozszerzających się ku górze z brzegiem lekko zagiętym do wewnątrz, na niewielkiej stopce. Została wykonana z czerwonej gliny. Jak ją wykonano? Najpierw pożądany kształt wytoczono na kole garncarskim. Po lekkim podeschnięciu w jej dnie wyciśnięto za pomocą stempla rozetkę – jedyną dekorację tego niemal czysto użytkowego przedmiotu. Następnie jej powierzchnię pokryto firnisem, czyli delikatną, specjalnie przygotowaną i oczyszczoną glinką bogatą w żelazo. Jednak czarny kolor pojawiał się dopiero po wypale w odpowiednich warunkach w piecu do ceramiki. Najpierw naczynko wypalano w atmosferze z dostępem tlenu, a po osiągnięciu odpowiedniej temperatury odcięto jego dopływ (zamykając otwory pieca i być może dokładając mokrego drewna), dzięki czemu zawarte w wierzchniej glince tlenki żelaza ulegały redukcji i zmieniły kolor z czerwonego na czarny. Glinka ta także lekko się nadtapiała – nadając naczyniom charakterystyczny, satynowy połysk.

Wilanowska czarka powstała najprawdopodobniej w Kampanii (Włochy). Greckie kolonie na tych terenach już od VII wieku p.n.e. importowały ceramikę helleńską. Później zaczęły produkować na własne potrzeby, wzorując się jednak na wyrobach przywożonych. W V w. p.n.e. wielu greckich rzemieślników przybyło do miast Wielkiej Grecji, także tych położonych w Południowej Italii (z powodu kryzysu ekonomicznego spowodowanego wojną peloponeską), co spowodowało szybki rozwój ceramiki na tych terenach. Takie pokryte w całości firnisem przedmioty pojawiły się tam około połowy VI wieku, a już w II. połowie V wieku są już szeroko rozpowszechnione.