Obraz pionowy

„Obraz pionowy I” jest jedną z charakterystycznych prac fakturowych Jerzego Rosołowicza, które tworzył w latach 1957–1966 za pomocą farby olejnej zmieszanej z gipsem i masą papierową. Na płaszczyźnie obrazu modelował rytmiczne całości złożone z form przypominających widziane pod mikroskopem fragmenty natury, na przykład krople rosy. Te oszczędne w formie, monochromatyczne kompozycje ewoluowały od organicznych struktur reliefowych ku porządkowi geometrycznemu, by ostatecznie ustąpić miejsca konceptualnym poszukiwaniom uniwersalnych form wyrazu.

Od początku lat sześćdziesiątych XX wieku twórczość Rosołowicza rozwijała się równolegle z refleksją teoretyczną, której rezultatem są trzy uzupełniające się rozprawy: „Teoria funkcji formy” (1962), „O działaniu neutralnym” (1967), „Próba odpowiedzi na pytanie, co to jest świadome działanie neutralne” (1971). Rozważania te były konsekwencją niepokoju artysty o losy świata i autodestrukcyjny kierunek rozwoju cywilizacji, chodziło przede wszystkim degradację środowiska naturalnego oraz groźbę konfliktu atomowego.

W drugiej połowie lat sześćdziesiątych całkowicie zerwał z malarstwem, jakie dotychczas uprawiał na rzecz utopijnej idei „walki ze złem” przy pomocy „świadomych działań neutralnych”, bezcelowych i dzięki temu, według niego, etycznych. Uważał, że to właśnie sztuka powinna być narzędziem naprawiania świata. Projektował i konstruował absurdalne urządzenia oraz maszyny, których zadaniem było inspirowanie do takiej aktywności (np. „Naczynie do łapania rosy”, czy cykl prac „Telehydrografiki”). Jednocześnie tworzył obiekty przestrzenne i dwustronne reliefy ze szkła optycznego. Zajmował się również fotografią eksperymentalną i filmem. Był aktywnym uczestnikiem wrocławskiego środowiska artystów awangardowych. Współtworzył galerię Pod Moną Lisą (1967–1971) założoną przez teoretyka sztuki pojęciowej Jerzego Ludwińskiego. W 1972 przyłączył się do akcji „Net”, w której artyści z całego świata korespondencyjnie prowadzili dyskusje na temat sztuki.

Marlena Chybowska-Butler