5000 marek polskich

5000 mkp jest najwyższym nominałem z popularnej serii polskiego pieniądza papierowego okresu dwudziestolecia międzywojennego, z dnia 23 sierpnia 1919 roku – od 1 do 1000 mkp, i z 7 lutego 1920 roku – 0,5 i 5000 mkp. Wyróżnia go secesyjna szata graficzna z bogactwem motywów roślinnych i falistej linii, był zaprojektowany w Wiedeńskiej Drukarni Państwowej. Banknot 5000 mkp drukowano w wymienionej wytwórni oraz w Państwowych Zakładach Graficznych w Warszawie i w innych prywatnych zakładach w stolicy. Emitentem była utworzona jeszcze przez niemieckiego okupanta, spolonizowana w 1918 roku, Polska Krajowa Kasa Pożyczkowa (PKKP), która do czasu utworzenia Banku Polskiego i waluty narodowej pełnić miała funkcję centralnej instytucji finansowej państwa.

W chwili wprowadzenia 5000 mkp do obiegu (25 lutego 1920 roku) mkp miała już status wyłącznego środka płatniczego na obszarze byłego zaboru pruskiego, miesiąc później (24 marca) zyskała go w Galicji, a kilka tygodni później na części byłego zaboru rosyjskiego. Zastępowanie przez mkp walut państw zaborczych wymuszało dodruk banknotów, które nie mając pokrycia w złocie, traciły na wartości. Rosły zatem ceny. W ciągu pierwszych tygodni 1920 roku mkp osłabła względem dolara o 42%. W tym czasie numer „Kuriera Warszawskiego” podrożał z 0,3 do 0,5 mkp. Zwiększało się zapotrzebowanie na wyższe nominały. Gdy jeszcze w końcu 1919 roku wystarczał banknot 1000 mkp, to niespełna trzy miesiące później zdecydowano o wprowadzeniu waloru 5000 mkp. Pod koniec lutego 1920 roku stanowił równowartość półrocznego abonamentu tramwajowego, do którego doliczano 188,5 mkp dodatkowej opłaty. Możemy się domyślać, że dopłata miała rekompensować ewentualne straty przedsiębiorstwa komunikacyjnego powodowane inflacją.

O ile pozostałe banknoty serii wiedeńskiej naprzemiennie są zdobione przez wizerunki Tadeusza Kościuszki (†1817) według portretu Józefa Grassiego oraz królowej Jadwigi (†1399) z obrazu Jana Matejki, to na 5000 mkp owe postacie zestawiono. Warto także wiedzieć, że omawiany banknot jest największym pod względem rozmiarów polskim pieniądzem papierowym. Zachodzą różnice wymiarów jego poszczególnych egzemplarzy – nasz mierzy 143 x 224 mm.

5000 mkp przed podrobieniem był zabezpieczony znakiem wodnym w formie siatki z kwadratów o zaokrąglonych rogach.

Tomasz Markiewicz