Pionek do gry taflowej

Starannie wystrugany z drewna pion, odkryty podczas wykopalisk w Szczecinie przez długi czas uważany był za wieżę szachową, jednakże w świetle odkryć archeologicznych i ostatnich badań nad problematyką gier w średniowieczu bardziej prawdopodobny jest jego związek ze skandynawską grą planszową typu tafl, w której wykorzystywane były czworoboczne plansze o równej, nieparzystej liczbie pól w pionie i poziomie. Istnieją przesłanki wskazujące na germański rodowód gier skandynawskich, który sięga ok. V stulecia. Cała grupa gier typu tafl nawiązuje do rozgrywek wojennych.

Pionek ze Szczecina to najpewniej król lub wódz – hnefi, nadrzędna bierka w skandynawskiej grze hnefatafl. Bierze w niej udział dwóch graczy – atakujący i obrońca. Na środku tarczy umieszczony jest najważniejszy pionek (wódz, król) otoczony broniącymi go pionami. Celem gry atakującego jest dotarcie do króla i zbicie go. Celem obrońcy natomiast jest doprowadzenie króla do jednego z czterech pól narożnych. Tymi samymi pionami można było grać w różne odmiany tafl, zarówno na polach, jak i na przecięciach linii.

Z badań wykopaliskowych znane są zarówno plansze, jak i różne piony wykonane z bursztynu, rogu, brązu, drewna, a nawet z zębów zwierzęcych. Niektóre z plansz przetrwały w całości, większość jednak we fragmentach, w ośrodkach datowanych na okres wikiński w Irlandii, Szkocji, Anglii, Szetlandach, Norwegii, Szwecji, Wyspach Owczych, Danii, a także w Niemczech. Znacznie częściej odkrywane są piony. Ze Szczecina pochodzą unikatowe bierki wykonane z kła morsa.

Anna Bogumiła Kowalska