Łopata drewniana

Najwcześniejsze znane łopaty pojawiły się już w okresie neolitu. Robione były wówczas z kości łopatek (łacińskie scapula) dużych zwierząt i wykorzystywane w rolnictwie. Z czasem zaczęły przybierać różne formy uzależnione od funkcji, jaką miały spełniać, a do ich wykonania zaczęto używać także drewna, metalu, a współcześnie również tworzyw sztucznych. Do lat 50. XX wieku były jednym z podstawowych narzędzi wykorzystywanych w wielu gałęziach gospodarki: od rolnictwa przez przemysł wydobywczy, czy budownictwo, aż po piekarnictwo.   

Prezentowana wczesnośredniowieczna łopata drewniana, zachowała się nieomal całkowicie. Pochodzi z badań archeologicznych prowadzonych na terenie szczecińskiego Podzamcza. Wydobyto ją z wykopu VI, zlokalizowanego w obrębie kwartału numer 5. Została pozyskana z dolnego poziomu warstwy XXXVI i pierwotnie zainwentaryzowano ją pod numerem polowym 6981/5/VI/S. Poddano ją także konserwacji.

Jest to przedmiot wykonany z jednego fragmentu drewna. Lekko wygięta część pracująca o prostych bokach ma drobne uszkodzenia przedniej krawędzi, powstałe prawdopodobnie w procesie użytkowania. Nieco asymetryczne ustawienie trzonka oraz nieregularne krawędzie świadczą o tym, że pierwotnie czerpak łopaty był zapewne szerszy. Trzonek, zwany styliskiem, ustawiony został pod kątem w stosunku do części pracującej, co ułatwiało posługiwanie się tym narzędziem. Stylisko zostało jednak ułamane – najprawdopodobniej jeszcze w okresie użytkowania. Nie jest znana funkcja tego zabytku, choć przypuszczalnie służył do przesypywania materiałów sypkich, jak na przykład ziarna zbóż.

Sławomir Słowiński