Bogurodzica Hodigitria [Bogurodzica Krzew Gorejący]

Bogurodzica Krzew Gorejący

Wzorce dla wizerunku Bogurodzicy Hodigitrii w wariancie Bogurodzica Krzew Gorejący zostały zaczerpnięte z tekstów Starego Testamentu. Gorejący lecz nie spalający się krzew zobaczył na górze Choreb Prorok Mojżesz (Wj 3, 1-5). Był on zapowiedzą i symbolem dziewiczego macierzyństwa Matki Bożej i nadprzyrodzonego Wcielenia Chrystusa poczętego za sprawą Ducha Świętego. Ikony tego typu niosą bogatą treść alegoryczno-symboliczną. Bogurodzica Hodigitria jest ukazana z Chrystusem na lewej ręce. Na tle szat Matki Bożej znajduje się kilka symboli. Do najczęściej spotykanych należy drabina dotykająca ramienia Marii, przez którą ludzkość wznosi się od ziemi do Nieba, czasem jest to góra „nie ręką ludzką usieczona” – symbol dziewictwa Marii, która pozostała Dziewicą przed, podczas i po narodzeniu Chrystusa. Postacie otacza gwiazda, która jest znakiem narodzin Chrystusa. Posiada ona osiem promieni uformowanych z dwóch czworoboków o wklęsłych krawędziach. Jeden z nich, koloru czerwonego, symbolizuje barwę płomieni – obecność Boga, a drugi, zielony lub niebieski, upamiętnia barwę widzianego przez Mojżesza tajemniczego, nie poddającego się działaniu ognia krzewu – to czystość. W czerwonych polach gwiazdy znajdują się znane z proroctw Ezechiela i wymienione w Apokalipsie św. Jana Ewangelisty cztery symbole: człowiek, lew, cielec i orzeł przypisane czterem Ewangelistom. Ukazane w promieniach i między nimi postacie Archaniołów i Aniołów oddają cześć Wcielonemu Zbawicielowi i Dziewiczej Matce. Obrazom „Krzew Gorejący” przypisywano skuteczną ochronę przed pożarem i w czasie burzy. Święto ikony, ustalone w 1680 r., obchodzone jest17 (4 września wg z kalendarza juliańskiego) w dniu wspomnienia Proroka Mojżesza.

Teresa Bagińska-Żurawska https://orcid.org/0000-0002-9243-3967