Rozeta z kołpaka księcia Filipa II (1573-1618)

Prezentowana rozeta, jedna z pary niemal identycznych manierystycznych klejnotów znalezionych w krypcie kościoła zamkowego w Szczecinie, należała, jak ustalono na podstawie portretu pośmiertnego, do księcia pomorskiego Filipa II. Książę, który w 1606 roku objął władzę w księstwie szczecińskim po ojcu Bogusławie XIII, był jedną z najciekawszych postaci wśród władców z dynastii Gryfitów. Słynący z pobożności i skromności, wszechstronnie wykształcony, był miłośnikiem i kolekcjonerem sztuki. Jego ideą było stworzenie na zamku w Szczecinie kunstkamery, czyli gabinetu sztuki. Współpraca księcia z Filipem Hainhoferem (1578–1647), augsburskim kolekcjonerem i pośrednikiem w handlu sztuką, zaowocowała powstaniem Kabinetu Pomorskiego – jednego z najwspanialszych dzieł renesansu europejskiego. Wykonany w Augsburgu kunsztowny mebel z drewna hebanowego, zdobiony srebrem i szlachetnymi kamieniami mieścił wewnątrz ogromną liczbę skrytek i szuflad. Razem ze zdobiącymi go obrazami i figurami, a także stanowiącymi jego wyposażenie przedmiotami, tworzył symboliczny obraz świata, a także ludzkiej wiedzy i działalności.

Kontakty z Hainhoferem przyczyniły się także do zamawiania w Augsburgu innych dzieł złotniczych, m.in. srebrnych plakiet ze scenami z Pasji, wykonanych w warsztacie Lenckerów, jak również rozbudowania książęcej galerii portretów i zbiorów malarstwa. Ukoronowaniem kolekcjonerskich działań Filipa II miała być budowa nowego skrzydła zamkowego służącego pomieszczeniu i uporządkowaniu jego kolekcji. Zbiory artystyczne wraz z naturaliami miały zajmować najwyższą kondygnację, na piętrze poniżej planowano umieścić bibliotekę, zaś na parterze zbrojownię. Książę nie dożył ukończenia tego dzieła, zmarł w 1618 roku, a budowę nowego skrzydła zamku ukończono dopiero trzy lata później, za rządów jego brata Franciszka I.

Monika Frankowska-Makała