Figura kultu przodków

Rzeźba przedstawia dwie postacie w pozycji siedzącej – mężczyzny po prawej i kobiety po lewej stronie. Jest to mintadi (liczba pojedyńcza ntadi) figura kamienna umieszczana na ołtarzach domowych oraz na grobach potężnych i szanowanych osób, na przykład szefów wioski i ich rodziny. Rzeźba mężczyzny przedstawia zamyślonego naczelnika wioski. Przedstawienia dostojników i władców rozpoznaje się po insygniach władzy. Omawiana postać pali fajkę, a na głowie ma czapkę zwaną w języku kikongo mpu – typowe atrybuty władcy.

Słowo mintadi w języku kikongo oznacza strażników, opiekunów. Mintadi związane są tradycją i kulturą królestwa Kongo powstałego w dolnym biegu rzeki Kongo (dzisiejsze tereny północnej Angoli, Republiki Kongo, zachodniej części Demokratycznej Republiki Konga). Królestwo Kongo zorganizowane przez grupę ludów Bakongo istniało od XIV do XVIII wieku. Jego szczyt rozwoju przypada na XV–XVI wiek. Od XVI stulecia utrzymywało regularne kontakty z Portugalią i Watykanem. W 1914 roku zostało przekształcone w kolonię portugalską. Niektórzy specjaliści uważają, że na sztukę Bakongo – szczególnie na figury grobowe mintadi – miała wpływ chrystianizacja oraz groby chrześcijańskich misjonarzy i kupców europejskich, którzy zostali pochowani na cmentarzach w Kongo. Dlatego można się też spotkać z inną nazwą stosowaną na określenie mintadi – tumba, jest to termin zaczerpnięty z języka portugalskiego, od słowa tomb, czyli grób.

Katarzyna Findlik-Gawron