Ikona Bogurodzica Hodigitria

Wizerunek Bogurodzicy z Jezusem spopularyzował się w sakralnym malarstwie bizantyjskim jako obraz Hodigitrii. Nazwa pochodzi od nie zachowanego pierwowzoru, który znajdował się w Konstantynopolu w świątyni klasztornej (greckie „hodigon” oznacza drogę). Pierwowzór pasyjnego wariantu Bogurodzicy Hodigitrii przypisywano mnichowi bazyliańskiemu S. Lazzaro. Inni twierdzą, że pierwsza tego typu ikona została namalowana na Krecie w IX w. Pasyjny wizerunek Bogurodzicy, znany w sztuce bizantyjskiej od XII w., łączono z klasztorem Chilandarskim z Góry Athos. Ikony tego typu, znane na Bałkanach od XV w., rozpowszechniły się w rosyjskim prawosławiu od XVII w. Według legendy do Europy jedną z takich ikon przywiózł kupiec, który w czasie sztormu wyjął obraz ze skrzyni i pokazał przerażonym podróżnym. Ich modlitwy do Bogurodzicy ocaliły statek od zatonięcia. Po dotarciu do Rzymu ikonę umieszczono w kościele św. Mateusza. Po zdobyciu Rzymu przez wojska napoleońskie obraz przepadł, odnaleziony ponad pół wieku później przez ojca Michała Marchiego. W 1865 roku papież Pius IX powierzył cudowny wizerunek opiece redemptorystów (Zgromadzenie Najświętszego Odkupiciela) polecając: "Sprawcie, aby ten obraz poznano na całym świecie i aby się w nim rozmiłowano." Rzymska ikona Bogurodzicy Hodigitrii Pasyjnej, czczona w kościele rzymsko-katolickim jako obraz Matki Bożej Nieustającej Pomocy, jest dziś najbardziej rozpowszechnionym w świecie obrazem maryjnym. Wizerunek umieszczono w rzymskim kościele redemptorystów pw. św. Alfonsa. Na ikonie Dzieciątko Jezus, oburącz ściskające dłoń Bogurodzicy, spogląda na Archaniołów Michała i Gabriela, którzy prezentują narzędzia zapowiadanej Męki Pańskiej. Dnia 23 czerwca 1867 r. odbyła się uroczysta koronacja obrazu. Od tegoż roku 27 czerwca kościół rzymsko-katolicki obchodzi święto Błogosławionej Dziewicy Maryi pod wezwaniem Nieustającej Pomocy.

Teresa Bagińska-Żurawska https://orcid.org/0000-0002-9243-3967