Cegła szamotowa

Postęp technologiczny w produkcji materiałów budowlanych połowy XIX wieku oraz wynikające z niego zwiększenie zapotrzebowania na różnego rodzaju materiały ceramiczne przyczynił się do powstawania cegielni i zakładów przemysłowych, również na Pomorzu.

W Podjuchach niedaleko Szczecina Friedrich Ferdinand Didier (1801-1867) założył pierwszą w Niemczech fabrykę materiałów ogniotrwałych w 1834 roku. Didier, szczecinianin francuskiego pochodzenia, wyuczył się fachu kupieckiego, a doświadczenie branżowe zdobył w cegielni w Rostoku. Po śmierci ojca przeniósł się z siostrą do Podjuch i nabył istniejącą od średniowiecza cegielnię oraz wapiennik, gdzie otworzył Chamotte- und Gasretorten-Fabrik, Kalkbrenerei, Ziegelei in Podejuch. Zakład opierał produkcję na miejscowym surowcu – pokładach żwiru i piasku kwarcowego odkrytych przez samego Didiera na wzniesieniach morenowych Wzgórz Bukowych.
Głównym odbiorcom wyrobów cegielni była gazownia szczecińska na Pomorzanach (Stettiner Gaswerke). Z czasem Didier wszedł w spółkę z ówczesnym jej dyrektorem i radcą miejskim, Wilhelmem Kornhardtem, co doprowadziło do powstania na przełomie 1864 i 1865 roku nowej fabryki materiałów ogniotrwałych obok szczecińskiej gazowni, przy Schwarzer Damm 13a. Chamottefabrik F. Didier wypalała rocznie od 8 do 10 tysięcy sztuk cegieł, które eksportowano do Prus, Królestwa Polskiego, a nawet Austro-Węgier.

Po bezpotomnej śmierci Didiera, a w 1871 także Kornhardta, nowi właściciele w 1872 przekształcili ją w spółkę akcyjną Stettiner Chamotte-Fabrik AG, vormals Didier. Od 1925 roku siedzibę przeniesiono do Berlin, a od 1937 nazwę zmieniono na Didier-Werke AG. Reaktywowane w Wiesbaden po II wojnie światowej przedsiębiorstwo przejęła w 1995 roku austriacka firma RHI AG.

W zasobie Muzeum Historii Szczecina znajduje się kolekcja 5 cegieł szamotowych sygnowanych nazwą DIDIER. Ze względu na ogniotrwałe właściwości do dziś stosuje się tego rodzaju budulec w paleniskach kominków domowych, piecach kuchennych, zduńskich oraz piekarniczych.

Małgorzata Peszko