Taca

Owalna, drewniana taca z lekko odchylonym kołnierzem olśniewa bogatą inkrustacją; jej dno wypełnia symetryczna kompozycja splotów wijących się gałązek akantu [wykonanych z cyny], z  rozwiniętymi kwiatami z masy perłowej i mosiądzu. Dla uzyskania pełnej plastyczności przedstawień wszystkie elementy inkrustacji pokryto rytowanym rysunkiem. Wśród zwojów z prawej strony umieszczono orlicę w gnieździe z wykluwającymi się pisklętami, z lewej strony lwicę z lwiątkiem. Wszystkie te elementy mają głębokie symboliczne znaczenie: owocujące kwiaty, potomstwo orła i lwa symbolizują odrodzenie, zwycięstwo, władzę, moc, potęgę przyszłych pokoleń. Symbole te celowo zestawiono z centralnym elementem tacy umieszczonym tam znacznie później, będących kompilacją dwugłowego cesarskiego białego orła pod koroną polskiego króla Zygmunta Augusta i jego królewskich symboli. Orzeł trzyma owalny medalion z pięciopolowym herbem królewskim, na którym lewe górne pole i prawe dolne to orły z jego wiązanym monogramem SA, prawe górne i lewe dolne - rycerze w zbroi na koniach, w centrum tarcza herbowa z wężem połykającym człowieka – to herb Sforzów, królowej Bony, matki Zygmunta Augusta. Z inicjatywy króla polskiego Zygmunta Augusta w 1569 r. połączono Wielkie Księstwo Litewskie z Koroną Królestwa Polskiego  w jedno państwo – Rzeczpospolitą Obojga Narodów. Odwołanie się do tych symboli w  XIX w., w czasach rozbiorów Polski było przejawem walki o tożsamość narodową, bezpośrednim symbolicznym przekazem odwołującym się do historii ojczyzny czytelnym dla wszystkich zwiedzających muzeum.

Taca jako pamiątka narodowa pojawiła się na pierwszej wilanowskiej ekspozycji muzealnej w galerii malarstwa przed 1823 r. prawdopodobnie z inicjatywy S. K. Potockiego i A. Potockiej.

AK

Apartamenty królewskie, ekspozycja muzealna, wilanowska kolekcja, pamiątka narodowa, inkrustacja, Neapol