Wniebowzięcie

Obraz zakupiony przez Stanisława Kostkę Potockiego w 1808 r. we Francji.

Charles Le Brun, nadworny malarz Ludwika XIV, kilkakroć wracał do tematu wniebowzięcia Maryi (m.in. w Musée Thomas-Henry). Kompozycje te w większości są zbliżone do siebie i noszą znamiona stylu charakterystycznego dla artysty. W roku 1654 artysta przyjął zlecenie na wykonanie cyklu 10 monumentalnych obrazów związanych z życiem Marii z przeznaczeniem do kaplicy seminaryjnej w kościele Saint-Sulpice w Paryżu. Kształt ostateczny zyskały jedynie dwa obrazy, a zachował się jeden: Zesłanie Ducha Świętego (317 x 265 cm; Luwr). W tym kontekście przypuszczać można, że obraz wilanowski był szkicem do jednej z tych scen (niezrealizowanym).

Nadprzyrodzone wydarzenie rozgrywa się na tle oszczędnego pejzażu, w pobliżu groty skalnej. Kompozycja dwustrefowa: ziemska i niebiańska. W górnej partii obrazu podtrzymywana przez anioły Madonna unosi się na chmurze ku niebu. W dolnej – na ziemi, na pierwszym planie grupa apostołów. Z lewej strony obrazu czterech, którzy gwałtownymi gestami wyrażają zaskoczenie tym wyjątkowym wydarzeniem. Z prawej, obok kamiennego sarkofagu trzech innych rozwija pusty biały całun, na którym leży kwiat róży – symbol Marii i miłości Bożej. Od postaci Madonny bije światło skierowane na całun i cztery postacie apostołów. Pozostali są w cieniu. W scenie tej brakuje trzeciej sfery ukazującej królestwo niebieskie, w której tradycyjnie był przedstawiany Bóg Ojciec, albo cała Trójca Święta.

Przekazy o wniebowzięciu Matki Boskiej pochodzą z apokryfów datowanych na III i IV w. W liturgii kościelnej znaczenie święta wzrosło w okresie kontrreformacji wraz z krzewieniem się kultu Dziewicy, a sam dogmat ogłoszony został dopiero w 1950 r.

Dominika Walawender-Musz