Półmisek

W 1751 roku przemysłowiec Kasper Wegely założył w Berlinie wytwórnię porcelany, która w roku 1763 została przejęta przez króla Prus Fryderyka II. Odtąd działała pod nazwą Królewska Manufaktura Porcelany (KPM), a jej rozwój przebiegał tym pomyślniej, że do 1810 roku korzystała z prawa wyłączności na produkcję porcelany na terenie Prus. W krótkim czasie zyskała popularność dzięki wysokiej jakości masy porcelanowej i pięknej kolorystyce malowanych wzorów. Dominującym motywem ornamentalnym były kwiaty, które wprawdzie stosowano we wszystkich wytwórniach, ale w Berlinie wyróżniały się szczególną urodą. Źródłem inspiracji dla malarzy stało się fundamentalne dzieło z zakresu botaniki Phytanthoza iconographia Johanna Wilhelma Weinmanna wydane drukiem w latach 1737–1745. Zawiera ono ręcznie kolorowane ryciny kilku tysięcy roślin. Projektanci stale pracowali nad nowymi wzorami, czerpiąc też pomysły z obserwacji otoczenia – ogrodów i pól. Pod koniec XVIII i na początku XIX wieku zapanowała moda na ogrody krajobrazowe w stylu angielskim. Był to przejaw nowego nurtu w kulturze – romantyzmu. Romantyczny ogród zazwyczaj płynnie przechodził w łąkę lub las. W większości z nich można było spotkać rabaty warzywne i ogródki ziołowe, nawiązujące stylem do średniowiecznych przyklasztornych herbariów.

Wtedy też na porcelanie pojawiła się dekoracja o francuskiej nazwie fleurs en terrace (kwiaty na tarasie), w której kwiaty ogrodowe wyrastają kępami pośród traw. Na półmisku połączono ją ze złoconym brzegiem zdobionym wolutami i maszkaronami, które stylistycznie przynależą jeszcze do klasycyzmu. Tego typu naczynia wykonywano na indywidualne zamówienia, w związku z tym są rzadkością zarówno w zbiorach muzealnych, jak i na rynku antykwarycznym.

Barbara Czajkowska