
Witen (1/192 talara)
1674
Muzeum Narodowe w Szczecinie
Jest częścią kolekcji: Monety pomorskie
Pomorskie mennictwo szwedzkiego króla, Karola XI (1655–1697) cechowało się dużą różnorodnością gatunków monet, a zarazem niepokojącą ilością inflacyjnych emisji. Wysokie ceny srebra doprowadziły do rozpadu obowiązujący od 1559 roku system monetarny Rzeszy. W rezultacie w 1667 roku wprowadzono więc nową stopę menniczą ustanowioną układem w Zinna (Niemcy) i regulowane kursy wymienne monet.
Mennica w Szczecinie pracowała z przerwami, a jej prowadzenie i produkcję pieniądza powierzano dzierżawcom. W latach 1672–1676 była w rękach mincmistrza Daniela Syvertza, który miał prawo do wybijania monet srebrnych – witenów, szelągów, groszy, 1/3 i 2/3 talara na 10,5-talarową stopę zinnajską i talarów na 9-talarową stopę Rzeszy. Syvertz bił także złote dukaty. Na wszystkich jego monetach, poza witenami znajdujemy inicjały mincmistrza.
W odniesieniu do drobnych monet szczecińskiej mennicy ustalono maksymalne limity przebicia kruszcu. Szelągów próby 375/1000 zezwolono wybić za sumę czterech tysięcy talarów. Wiemy, że nie przestrzegano ani limitu, ani wymaganej zawartości kruszcu w monetach. Szczególnie liczne były emisje szelągów w latach 1672 i 1673, a obniżanie standardu związane było z koniecznością pokrycia kosztów prowadzonych wojen. W 1674 roku Szwecja zaatakowała Brandenburgię, więc roszczenia wojska jeszcze wzrosły. Ze względu na stopniową inflację oraz procedery psucia monet, w ostatnim roku panowania Karola XI niezbędna stała się dewaluacja wszystkich szelągów będących w obiegu o połowę wartości i wymiana na nowe dwugrosze.
Szelągi przez cały okres bicia (1661–1694) miały taki sam wygląd i treść legend. Z jednej strony widniał gryf zbrojny i tytulatura, a na odwrocie nominał wyrażony w części talara oraz dewiza: IN JEHOVA SORS MEA (w Bogu mój los).
Genowefa Horoszko
Autor / wytwórca
Wymiary
cały obiekt: średnica: 18.4 mm
Rodzaj obiektu
moneta
Technika
bicie
Tworzywo / materiał
srebro
Pochodzenie / sposób pozyskania
pozyskanie własne
Czas powstania / datowanie
Miejsce powstania / znalezienia
Właściciel
Muzeum Narodowe w Szczecinie
Numer identyfikacyjny
Lokalizacja / status
1674
Muzeum Narodowe w Szczecinie
1691
Muzeum Narodowe w Szczecinie
1694
Muzeum Narodowe w Szczecinie
odkryj ten TEMAT
Muzeum Okręgowe w Toruniu
odkryj tę ŚCIEŻKĘ
Ścieżka edukacyjna