Krystyna Radziwiłłówna

Portret Krystyny Radziwiłłównej
Obraz z kolekcji Potockich, dawnych właścicieli zamku przedstawia dziewczęcy portret Krystyny Magdaleny Radziwiłłównej,(umarła młodo), stojącej na tle parku (Arkadia?), ze splecionymi rękami i gitarą opartą o ziemię. Krystyna Magdalena Radziwiłłówna (ur. w lipcu 1776 r, w Warszawie,  zm. w grudniu 1796 w Petersburgu) była córką Heleny z Przeździeckich Radziwiłłowej (założycielki Nieborowa – Arkadii) i Ottona Magnusa  Stackelberga, ambasadora rosyjskiego w Warszawie, oficjalnie uznana za córkę przez męża matki Michała Hieronima Radziwiłła. Dzieciństwo spędziła w Arkadii, często potem bywając w Warszawie. Wspierała powstanie kościuszkowskie, skrycie kochała się w Tadeuszu Kościuszce. Pod koniec 1795 r, nakłoniona przez matkę udała się do Petersburga, gdzie została damą dworu(tak zwaną frejliną) carycy Katarzyny II. Po śmierci Katarzyny w listopadzie 1796 r brała udział w uroczystościach pogrzebowych, przez co zachorowała na zapalenie płuc i zmarła (w Rosji panowały wówczas duże mrozy). Omawiany obraz jest kopią z portretu wykonanego przez Józefa Grassiego, austriackiego malarza i portrecisty, który działał w Polsce w latach 1791 – 94. Kopia została wykonana przez Wincentego de Lesseur (Lesserowicza ur. w 1754 r, zm. w 1813 r.), polskiego malarza, miniaturzysty, który specjalizował się w portretach pastelowych. Pochodził z francuskiej rodziny, spolonizowanej, jego mecenasem był król Stanisław August Poniatowski. Kształcił się w Malarni Zamkowej u Marcella Bacciarellego. W sztuce miniatorskiej osiągnął mistrzostwo, często tworzył miniatury na podstawie dzieł Grassiego i Jana Chrzciciela Lampiego. Malował też portrety króla i zaprzyjaźnionych możnowładców.

Bożena Rybkowska