Kaniewski Jan Ksawery (1805-1867) - portret

Wizerunek malarza Jana Ksawerego Kaniewskiego wykonany w technice litografii, należy do zbioru portretów zasłużonych Polaków, zatytułowanego „Wizerunki Polskie”, ukazującego się w częściach, w latach 1851-1862. Autorem i w znacznym stopniu realizatorem cyklu był Maksymilian Fajans (1827-1890), artysta związany z Warszawą, prowadzący tu od 1853 roku zakład litograficzny, a od 1862 również fotograficzny. Wydawnictwo wpisuje się w nurt podobnych produkcji jakie powstawały na przestrzeni XIX wieku, a upamiętniających zasłużone postaci, historyczne oraz współczesne, które „zasługą lub talentem przyczyniły się do chwały narodu”. (I. Tessaro-Kosimowa, Historia litografii warszawskiej, Warszawa 1973).

W IV tomie „Biblioteki Warszawskiej na rok 1851, w zakładce „Doniesienia Literackie” czytamy, że: „Zeszyt II-gi: „Wizerunków polskich", rysowanych z natury i litografowanych w Paryżu przez Maxymlliana Fajansa, obejmuje wizerunki: W. A. Maciejowskiego, K. W ł. Wójcickiego i Xaw. Kaniewskiego.” Uwieczniony w odbitym z kamienia portrecie Jan Ksawery Kaniewski był malarzem, miniaturzystą, litografem, a także pedagogiem i konserwatorem obrazów. Nauki pobierał w petersburskiej Akademii Sztuk Pięknych, w późniejszych latach kierował klasą rysunku i malarstwa figuratywnego w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych. Jego twórczość, osadzona w stylistyce biedermeieru, cieszyła się dużą popularnością wśród współczesnych; wykonywał liczne portrety – arystokracji, zamożnego mieszczaństwa, ale także dygnitarzy kościelnych (wizerunki papieża Grzegorza XVI oraz kardynałów z jego otoczenia), jak i świeckiej – np. portrety przedstawicieli rodziny carskiej. W litografii Kaniewski ukazany jest z atrybutami swojej sztuki; widzimy go jak na chwilę oderwał wzrok znad palety i patrzy na widza. Ręka z pędzlem nadal pozostała uniesiona w stronę płótna. Pod portretem, poza identyfikacją postaci oraz faksymile autografu, czytamy: Rys. z natury w r. 1850 i lit. M. Fajans; Im. Lemerecier à Paris.

Malarz, Petersburg, Akademia Sztuk Pięknych, rysunek, malarstwo, biedermeier, Rosé-Joseph Lemercier