Suterena

„Piwniczna izba pełna łóżek” – rozpoczyna swe słynne opowiadanie Icchok Lejb Perec („W piwnicznej izbie”, w: „Dusza. Legendy, bajki i opowiadania”, Warszawa 2015, s. 115–117). Opisywał w nim trudne życie biedaków w wielkim mieście. Jego bohaterów, mimo ciężkiej i wyczerpującej pracy, nie stać na wynajęcie mieszkania, nawet najmniejszego, gdzieś na wyższych piętrach kamienic. Nędzne grosze przynoszone do domu pozwalały jedynie na wynajęcie kąta w suterenie. W tej opisywanej przez Pereca: „Frajda już dawno śpi na swojej skrzyni, w kąciku między piecem i ścianą. […] Kącik naprzeciw niej należy do Josla, nosiwody. Jego żona i dwoje dzieci śpią w jednym łóżku, a on ze starszym chłopczykiem z chederu w drugim. […] Nieco dalej chrapie Berl, tragarz, sam jeden na łóżku, jak hrabia. Dwoje dzieci śpi w drugim łóżku. Żona jest kucharką i ma dziś jakieś wesele. […] Dalej – sama w łóżku jak hrabina – śpi Cirl, zicerka [w jid. handlarka sprzedająca towar na ulicy lub targu – przyp. Renata Piątkowska], w drugim jej dzieci troje. Mąż jest stróżem nocnym i gdy wróci do domu, ona wyjdzie na miasto z chlebem i świeżymi obwarzankami. Teraz jesteśmy w trzecim kącie, jeszcze jedno łóżko – wąskie, żelazne łóżeczko. Na kupie łachmanów zastępujących poduszkę odbija się twarz kobieca. […] Ponad wszystkimi łóżkami drży przytłumione światełko, przedostające się z drugiej części izby przez ściany chińskiego parawaniku, stanowiącego granicę królestwa młodej pary małżeńskiej. […] w królestwie Trajny jest jaśniej i schludniej. Między dwoma łóżkami, na białym stoliczku, pomiędzy dwoma mosiężnymi lichtarzykami leży modlitewnik – prezent ślubny. Na ścianie wiszą szaty ślubne, pokrowiec do tałesu z wyhaftowaną tarczą Dawida. […] Cała pościel leży w drugim łóżku – pod nią ukryty jest garnuszek rosołu na wieczerzę”.

Zob. też inne wersje projektów: MPOLIN-M1156 i MPOLIN-M1157 oraz szkic ołówkiem MPOLIN-M1166.

Renata Piątkowska