Papież Jan Paweł II podczas modlitwy u stóp pomnika Bohaterów Warszawskiego Getta

Zdjęcie przedstawia uroczystości odbywające się przed pomnikiem Bohaterów Getta w Warszawie. Na fotografii (po prawej stronie kadru) papież Jan Paweł II, ubrany w czerwoną pelerynę i białą piuskę, kłania się bohaterom przedstawionym na centralnym panelu pomnika. Pomnik i uczestnicy wydarzenia są widoczni z boku (z profilu). Poniżej (po lewej stronie kadru) widać zapalone kamienne menory (stanowiące część miejsca pamięci), a jeszcze niżej kilka klęczących osób (w garniturach oraz strojach biskupich – różowych piuskach i pasach). W tle widoczny zgromadzony tłum, a za nim drzewa i bloki. | Fotografia została wykonana podczas uroczystych obchodów 40 rocznicy powstania w getcie warszawskim. Przedstawia papieża Jana Pawła II w czerwonej pelerynie (tabarro), który modli się przed pomnikiem Bohaterów Getta w Warszawie przy ul. Zamenhofa. | Pierwszy pomnik ku czci bohaterów getta warszawskiego odsłonięto już w kwietniu 1946 roku. Został on jednak uznany za zbyt skromny i wkrótce zdecydowano o budowie bardziej okazałego monumentu. W lipcu 1946 r. powołano Komisję Budowy Pomnika, w skład której weszli: Adolf Berman, Icchak Cukierman i Bernard Falk. Wykonanie dekoracji rzeźbiarskiej zlecono Natanowi Rappaportowi. Za kształt formy architektonicznej odpowiadał inż. Leon Marek Suzin. | Zdecydowano, że nowy pomnik stanie w pobliżu miejsca pierwszego starcia bojówek żydowskich z hitlerowcami w czasie powstania w getcie, na placu między ulicami Anielewicza (dawną Gęsią), Karmelicką, Lewartowskiego (dawną Wołyńską) i Zamenhofa. Pomnik odsłonięto 19.04.1948 r. podczas uroczystych obchodów piątej rocznicy wybuchu powstania. | Pomnik został obłożony płytami labradorytu pochodzącego ze szwedzkich kamieniołomów w Hunnebostrand. Symboliczne znaczenie ma fakt, że kamień ten zamówił minister gospodarki III Rzeszy Albert Speer w 1942 r. jako materiał pod przyszłe pomniki zwycięstwa III Rzeszy. | Na zachodniej ścianie pomnika (od strony Muzeum POLIN) widoczna jest spiżowa płaskorzeźba. To przedstawienie figuralnej grupy splątanych ze sobą postaci zamknięte na planie prostokąta. Pośrodku kompozycji widoczna jest postać mężczyzny trzymającego w ręku granat (to Mordechaj Anielewicz, przywódca powstania). Po jego prawej stronie widać dwóch mężczyzn, starca i młodzieńca, gotowych do ataku, a po lewej dziewczynę trzymającą karabin. U stóp Anielewicza leżą zwłoki powstańca. Nad bojownikami unosi się postać obnażonej kobiety z dzieckiem ginących w płomieniach. Do pomnika prowadzą szerokie schody. Obok nich, na kamiennej płycie, stoją dwie wykonane z brązu menory, które są zapalane w czasie uroczystości (jak na zdjęciu). Na cokole pomnika wyryto napis w językach polskim, jidysz i hebrajskim: „Naród żydowski swym bojownikom i męczennikom”. Monument symbolizuje walkę powstańców i cierpienie ludności cywilnej. | Na wschodniej ścianie pomnika widoczna jest druga płaskorzeźba. To przedstawienie kolumny kobiet, dzieci i starców pędzonych przez Niemców w nieznanym kierunku. Płaskorzeźba ma nawiązywać do dekoracji Łuku Tytusa w Rzymie, na którym przedstawiono Żydów wygnanych z Jerozolimy w 70 roku. | Marta Frączkiewicz