Chopin Fryderyk (1810-1849) - portret

Wizerunek najsławniejszego polskiego pianisty i kompozytora wykonany w technice litografii, należy do zbioru portretów zasłużonych Polaków, zatytułowanego „Wizerunki Polskie”, ukazującego się w częściach, w latach 1851-1862. Pomysłodawcą, autorem i w znacznym stopniu realizatorem cyklu był Maksymilian Fajans (1827-1890), artysta związany z Warszawą, prowadzący tu od 1853 roku zakład litograficzny, a od 1862 również fotograficzny. Wydawnictwo wpisuje się w nurt podobnych produkcji jakie powstawały na przestrzeni XIX wieku w wyniku zainteresowania zasłużonymi osobistościami, żyjącymi w przeszłości oraz współcześnie. Nadrzędnym celem było krzepienie ducha społeczeństwa polskiego wobec życia pod zaborami, a także chęć popularyzacji wybitnych rodaków, którzy „zasługą lub talentem przyczyniły się do chwały narodu”. (I. Tessaro-Kosimowa, Historia litografii warszawskiej, Warszawa 1973).

Wizerunek Fryderyka Chopina oparty został na portrecie pianisty wykonanym przez Ary’ego Scheffera, artysty związanego z Paryżem, którego twórczość łączy w sobie klasyczną prostotę formy z romantyczną uczuciowością oraz powściągliwą fakturą malarską. Portret powstał ok. 1847 r., na co wskazuje fragment korespondencji Chopina: „4-ty raz dosiadam listu tego dziś, 16-go kwietnia, i nie wiem, czy jeszcze go dokończę, bo dziś muszę pójść do Scheffera pozować na mój portret i 5 lekcji przyjąć…” (Chopin do rodziny, 28 III-19 IV 1847). Jest to jeden z kilku przypadków, kiedy Fajans oparł swój rysunek litograficzny na podobiźnie autorstwa innego twórcy, bowiem w większości portrety do cyklu wykonywał własną ręką, „z natury”. Dzieło Scheffera był zapewne oczywistym wyborem Fajansa wobec faktu, że uczył się on przez pewien czas w pracowni malarza. Na omawianej odbitce Chopin ukazany został w ujęciu en trois quarts, twarz o spokojnym, łagodnym wyrazie, oczy zwrócone w stronę widza. Przy jego lewym ramieniu widnieje podpis: „M. Fajans daprès Ary Scheffer”. Pod spodem znalazł się podpis identyfikujący postać, informacja o wykonawcach odbitki oraz faksymile autografu genialnego pianisty. Reprodukowany wizerunek, to jeden z dwóch najbardziej spopularyzowanych w powtórzeniach i reprodukcjach (także współczesnych) portretów Chopina. Drugim, całkiem innym w wyrazie, jest oczywiście podobizna pędzla zaprzyjaźnionego z Chopinem Eugène’a Delacroix.

Kompozytor, pianista, Paryż , malarstwo, rysunek, Ary Scheffer, Eugène Delacroix,