Aleja w ogrodzie papieskim... (vue d'optique)

Grafika ukazująca otoczenie pałacu papieskiego należy do grupy popularnych w XVIII wieku rycin o charakterystycznej, horyzontalnej dominancie kompozycyjnej, zwanych vue’optique – to znaczy – widok perspektywiczny. Określony sposób ich kompozycji, szeroki kąt ujęcia widoku, wyraźnie podkreślone motywy architektoniczne, częściowe podkolorowanie wybranych elementów, oraz umieszczany zazwyczaj ponad sceną tytuł pisany w lustrzanym odbiciu, składały się na obraz, którego obserwacja poprzez odpowiednie narzędzia optyczne tworzyła wrażenie przestrzennej głębi. Narzędziem, które współtworzyło z rycinami vue d’optique efekt widoków trójwymiarowych był tzw. zograskop. Składał się z umieszczonej na wysokości ok 45 cm., oprawionej w prostokątną ramę okrągłej soczewki, połączonej z ruchomą plakietą z lustrem. Obserwacja poprzez soczewkę odbicia leżącej przy zograskopie ryciny (w układzie do góry nogami) tworzyła złudzenie przestrzennego widoku ukazanego miejsca. Stąd też zapewne chętnie uwieczniano w widokach perspektywicznych słynne europejskie rezydencje, place lub ogrody.

Prezentowana odbitka posiada u góry tytuł zapisany w lustrzanym odbiciu: VUE D’UN JARDIN DE PLAISANCE DU PAPE. Mimo prób identyfikacji jaką rezydencję papieską przedstawia XVIII-wieczna rycina, nie udało się wskazać konkretnego miejsca.

W samej scenie zwracają uwagę wysokie boskiego geometryczne, które – niczym w teatrze – kulisowo zamykają obustronnie kompozycje. Teatralny w istocie jest oglądany widok, w którym nakładają się kolejne plany; fontanny, rzeźby, dekoracyjne kwatery ogrodowe i krzewy, pomiędzy którymi – jak aktorzy na scenie – spacerują grupy ludzi. Jest to typowy ogród w typie francuskim, w którym roślinność podporządkowana została kompozycji artystyczno-przestrzennej według geometrycznych form i symetrii.

Interesujący jest również sposób podkolorowania ryciny mocnymi, podstawowymi kolorami: czerwień, niebieski, zieleń i żółty. Takie rozłożenie kolorów wzmagało efekt trójwymiarowości w momencie oglądania ryciny przez zograskop.

rycina, obraz trójwymiarowy, zograskop, widok perspektywiczny, vue d’optique, pałac papieski, ogród, okolice Rzymu, Rzym, ogród francuski